Summary report, 16 March 2009

5. Dnya Su Forumu 16 Mart Pazartesi’nden 22 Mart Pazar 2009’a kadar İstanbul, Trkiye’de toplandı. Forum tatlı su ile ilgili dnyanın en byk uluslararası etkinliği olup su politikaları ile ilgili konularda kresel boyutla etkili olmak ve srdrlebilir gelişime ulaşmak iin tm paydaşların katılımını ve diyalogunu ngrr. 5. Dnya Su Forumu’nun ana teması olan Farklılıkların Suda Yakınlaşması, diğer altı tema aracılığı ile incelendi. Bu diğer altı tema şunlardı: Kresel Değişimler ve Risk Ynetimi, insani kalkınmanın ve bin yıllık kalkınma hedeflerinin geliştirilmesi, su kaynaklarının ynetimi ve korunması, idare ve ynetim, finansman, ve eğitim, bilgi ve kapasite geliştirme. Forum’un teması 100 den fazla tematik oturum, yedi blgesel oturum ve yerel idarelerin, parlamenterlerin, bakanların ve lke liderlerinin de katıldığı politik sreler ile incelendi. Ayrıca Forum’da bir Su Sergisi, Su Fuarı, ocuk Forumu, Genlik Forumu, ve kadınların da dahil olduğu tm paydaşların katıldığı birden fazla toplantı da yapıldı. Değişik lkeleri, BM rgtlerini, uluslararası organizasyonları, sivil toplum rgtlerini, akademik evreleri, iş ve endstri evrelerini, yerli halkı, genliği ve basını temsilen 25,000’den fazla katılımcı Forum’a iştirak etti. Forum’un Su Sergisine ise ayrıca 8,000 katılımcı iştirak etti. Forum 22 Mart Pazar gn sona erdi. Forum’un ana sonuları Bakanlar Deklarasyonu ve yerel idarelerin zerinde anlaşma sağladığı İstanbul Su Konsensusu oldu. Aşağıdaki rapor Forum esnasında yapılan oturumlardan bazı seme kısımları ierir. Bu konuda daha detaylı bilgiye http://enb.iisd.org/crs/water/worldwater5/ tan ulaşabilirsiniz. KRESEL SU SORUNLARI İLE İLGİLİ KISA BİR TARİHE Tatlı su, srdrlebilir kalkınma, ekonomik byme, politik ve sosyal denge, insanların ve ekosistemlerin sağlığı ve yoksulluğu sona erdirmek iin mutlaka gerekli olan tkenebilir bir kaynaktır. Su ile ilgili sorunlar her ne kadar uzun srelerden beri uluslararası gndemi meşgul etselerde, giderek artan tatlı su ihtiyacının nasıl karşılanması gerektiği konusu son yıllarda daha yoğun mzakerelere sahne olmuştur: Halihazırda 800 milyon insan gvenli ime suyu kaynaklarından yoksundur; 2,5 milyar insan ise yeterli sanitasyondan yoksundur. Bu sorunlara cevaben, su ile ilgili sorunları uluslararası alanda kesin bir biimde ele almak zere Dnya Su Forumu başlatılmıştır. Dnya Su Forumu her yılda bir Dnya Su Konseyi (DSK) ve ev sahibi lke tarafından dzenlenmektedir. DSK, 1996 yılında kurulan uluslararası politikaları belirleyen bir organizasyon olup, yeryz’nn tatlı su kaynakları zerindeki baskıları uluslararası boyutta ele alır. Forum, herkese aık, herkesi dahil eden, tm paydaşların entegre edilmesine ynelik bir platformdur. Forum’un amacı su ile ilgili sorunların politik gndemde nemini artırmak, 21. yzyıl uluslararası su sorunlarının zmlenmesi iin daha derin tartışmaları desteklemek, sağlam neriler retmek ve politik sonular elde etmektir. Dnya Su Forumu uluslararası, blgesel ve ulusal su diyalogları ile beraber yer alır. 1. DNYA SU FORUMU: Mart 1997de Marakeş, Fas’ta yapılan Birinci Dnya Su Forumu, DSK’ ya 21. yzyılda Su, Yaşam ve evre iin uzun vadeli bir vizyon geliştirme grevini vermiştir. Birinci Dnya Forumu aynı zamanda suyu ticari değere sahip bir emtia olarak değerlendirmeye karşı uyarıda bulunmuş ve birtakım ncelikler belirlemiştir. Bu ncelikler şunlardır: Su ve sanitasyon, paylaşılan su ynetimi, ekosistem korunması, cinsiyet eşitliği ve suyun verimli kullanımı. 2. DNYA SU FORUMU: İkinci Dnya Su Forumu, Hollanda’nın Lahey kentinde Mart 2000 yılında yapıldı. Bakanlık deklarasyonu gelecek iin nemli sorunları belirledi. Bunlar temel su ihtiyalarının karşılanması, yiyecek kaynaklarının korunması, ekosistemlerin korunması, su kaynaklarının blşlmesi, risklerin ynetimi, suya değer verilmesi ve suyun akıllıca idaresidir. Deklarasyon’da, bakanlar bu sorunları zmlemek iin yapılan alışmaları dzenli olarak incelemeyi ve Birleşmiş Milletlere (BM) tatlı su kaynaklarının periyodik olarak yeniden değerlendirilmesi iin destekte bulunmayı kabul ettiler. BM MİLENYUM ZİRVESİ: Eyll 2000 yılında BM’nin merkezi New York’ta yapılan zirvede, dnya liderleri Binyıl Deklarasyonu’nu kabul ettiler. Bu Deklarasyon sekiz tane Binyıl Kalkınma Hedefler’ini (BKH), ve 18 ayrı hedefi belirledi ve bunların arasında 2015 yılına kadar gvenli ime suyu kaynaklarına ulaşımı olmayan insanların sayısının yarıya indirilmesi de vardı. TATLISU ZERİNE ULUSLARARASI KONFERANS: Srdrlebilir Gelişim Dnya Zirvesi’ne (SGDZ) hazırlanmak amacı ile Tatlı su zerine Uluslararası Konferans Almanya’nın Bonn Kentinde Aralık 2001 yılında toplandı. Konferans’ta yoksullar iin adil suya ulaşım ve srdrlebilir su kaynaklarına ulaşım, su kaynaklarının srdrlebilirliği ve adil ynetimi iin stratejiler, farklı cinsiyetlerin entegrasyonu iin perspektifler ve finansal kaynakların su altyapısı iin mobilizasyonu konuşuldu. SGDZ: Ağustos-Eyll 2002 yılında, Gney Afrika’nın Johannesburg şehrinde toplanan dnya liderleri BKH’nin gvenli ime suyu ile ilgili hedeflerini genişleterek 2015 yılına kadar sanitasyondan yoksun olan insanların sayısını da yarıya indirmekte mutabık kaldılar. Johannesburg Uygulama Planında diğer su ile ilgili tespit edilen hedefler entegre su kaynakları ynetimleri (ESKY) geliştirmek ve 2005 yılına kadar su verimlilik planlarını ilerletmektir. Devletler, kredi kurumları ve uluslararası organizasyonlarda su ve sanitasyon alanında birka gnll ortaklık alışması başlatıldı. 3. DNYA SU FORUMU: Mart 2003’te Japonya’nın Kiyoto ve Shiga şehirlerinde yapılan nc Dnya Su Forumunda Bakanlar suyun srdrlebilir kalkınmadaki nemini vurgulayan bir deklarasyon yayınladılar. Aynı zamanda Su ile ilgili Eylemler Portfy’n yayınladılar. Bu Portfy’de hayati bir kaynak olan su ile ilgili 3000’den fazla yerel eylem planı yer aldı. Uluslararası Para Fonu’nun eski Ynetici Direktr olan Michael Camdessus, başkanlığındaki st-dzey bir panel tarafından hazırlanan “Herkes iin Suyun Finansmanı” raporu da bu Forum’da sunuldu. Bunun sonucunda “Herkes iin Su Finansmanı” sağlayacak ara oturumu grevli takımı oluşturuldu. 29. G8 ZİRVESİ: 2003 yılının haziran ayında Fransa’nın Evian şehrinde toplanan zirvede sekiz lke liderleri (G8) su eylem planını kabul ederek BKH ve SGDZ kotalarına uygun olarak 2015 yılına kadar temiz su ve sanitasyondan yoksun olan insanların sayısını yarıya indirmek hedeflerine ulaşmak iin yardımda bulunacaklarını kabul ettiler. Bu eylem planı doğrultusunda, G8 lke liderleri kendilerini iyi idareyi teşvik etmek, btn finansal kaynakları kullanmak, yerel yneticileri ve toplumu glendirerek altyapıyı oluşturmak, denetimi, değerlendirmeyi ve araştırmayı glendirmek ve uluslararası organizasyonların etkileşimini kuvvetlendirmek zere taahhtte bulundular. 12. VE 13. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SRDREBİLİRLİK KALKINMA KOMİSYONU OTURUMU (SKK 12 & SKK 13): Nisan 2004 ve Nisan 2005 yıllarında 12. ve 13.ncs New York’ta yapılan oturumlarda, SSK su, sanitasyon ve insan yerleşimleri ile ilgili uluslararası taahhtlerin uygulanmasının hızlanması politikaları ve opsiyonları stnde odaklandı. Su ile ilgili SKK -13 dokmanı taraflar arasında şunları talep etmektedir: BKH ve SGDZ 2015 su hedeflerine hızlandırılmış bir şekilde ulaşabilmek iin kaynakların artırılması ve hukuki dzenleme, piyasa araları, harcanan parayı telafi etmek, dar gelirliler iin zel teşvikler, kk aplı reticiler iin ekonomik teşvikler ve benzeri politika aralarının tam olarak kullanılması, su talebini artırmak ve zellikle tarımda kaynak idaresi ve 2005 ESKY hedeflerine ulaşmakta glk eken lkelere finansal ve teknik aıdan gerekli desteğin bir an nce sağlanması. 2005–2015 ULUSLARARASI ON YILLIK EYLEM PLANI “YAŞAM İİN SU”: BM tarafından hazırlanan, Uluslararası On yıllık Eylem Planı su ile ilgili programların ve projelerin yrtlmesi ve su ile ilgili sorunların her kademede zmnn kolaylaştırılması iin işbirliğini hedeflemiştir. Temel hedefler şunlardır: Sanitasyona ulaşım, afetlerin nlenmesi, kirlilik, sınır aşan su sorunları, su, sanitasyon ve cinsiyet ayrımı, kapasite artırımı, finansman ve ESKY. Afrika kıtası On yıllık Eylem Planının uygulanması iin ncelikli nemde tespit edilmiştir. DRDNC DNYA SU FORUMU: Drdnc Dnya Su Forumu, Mart 2006 yılında Meksika’nın Meksiko şehrinde yapıldı. Bakanlar, deklarasyonlarında su ve sanitasyonun ulusal srete ncelikli olarak yer alması gerektiğini ve zellikle de ulusal srdrlebilir kalkınmanın ve yoksulluğu azaltmanın stratejik yollarının bulunmasının nemini vurguladılar. Uluslararası alanda kabul edilmiş olan SGDZ hedefleri doğrultusunda gvenilir ime suyu ve temel sanitasyona ulaşım iin taahhtlerini yenilediler ve parlamenterlerin ve yerel yneticilerin bu konu ile ilgili yardımcı rollerinin nemini vurguladılar. Deklarasyon aynı zamanda yerel ve uluslararası kapasite artırma politikalarının nemini ve su ile ilgili afetlerin nlenmesi iin işbirliğinin nemini tanıdı. DRDNC DNYA SU FORUMUNDAN BERİ OLAN GELİŞMELER BEŞİNCİ DNYA SU FORUMU HAZIRLIK ALIŞMALARI: Beşinci Dnya Su Forumundan nce Forumun temasal, politik ve blgesel koordinasyonlarını belirlemek zere birka hazırlık toplantısı yapıldı. Trk Kadınları Su Koalisyonu Forumdaki roln belirlemek zere iki defa buluştu. Temasal koordinasyon toplantıları: Forumda tartışılacak olan temaları, konuları ve hedefleri belirlemek zere birka kere tm paydaşların da katıldığı toplantılar yapıldı. Politik koordinasyon toplantıları: Nihai deklarasyona bağlı olarak yayınlanacak olan taslak Bakanlık deklarasyonu ve İstanbul Su Strateji Rehberini grşmek zere drt hazırlık toplantısı yapıldı. Parlamenterler Kasım 2008 yılında Fransa’nın Strasburg şehrinde Su Parlamentosu Forumu iin gndemlerini belirlemek zere toplandılar. Yerel yneticiler İstanbul Su Anlaşmasını hazırlamak iin Kasım 2008’de İstanbul, Trkiye’de toplanan Birleşmiş Şehirler ve Yerel Ynetimler Dnya Konseyi’de olmak zere birka kere toplandılar. Blgesel koordinasyon toplantıları: Forumun drt blgesi (Afrika, Amerika, Asya-Pasifik ve Avrupa) ve alt blgesi (Trkiye ii ve civarı, Akdeniz ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika ve Arap lkeleri) Foruma hazırlanmak amacı ile toplantılar dzenlediler ve Bakanlar deklarasyonudna yayınlanabilecek konuları belirlediler. 2008 ULUSLARARASI SANİTASYON YILI: BM tarafından dzenlenmiş olan Uluslararası Sanitasyon Yılının hedefi BKH’nin sanitasyon bilinliliğinin artırılması ve bu ynde ilerlemenin hızlandırılmasıydı. Yılın Eylem Plan’ının kapsamı bilinliliği artıracak etkinlikler, yayınların yayımlanması ve gncelleştirilmesi, taahht ve ulaşılabilirliliğin denetimi, uygulamanın ilerletilmesi, kapasitenin glendirilmesi ve maliyetlerin ve faydaların değerlendirilmesiydi. SKK’NIN 16. OTURUMU: Haziran 2008 yılında New York’ta yapılan SKK’nın 16. oturumu, SKK’nın 13. oturumunun su ve sanitasyon kararlarının uygulanmasını inceledi. Temsilciler şu andaki durum ışığında Afrika’nın su ve sanitasyon ile ilgili BKH ne ancak 2076 yılında ulaşacağını tespit ettiler. SKK’nın 13. oturumunun SGDZ kararlarının uygulanması yavaş oldu ve zellikle yoksullar arasında değişimi gzlemlemek iin delil teşkil edecek aralar eksikti. Temsilciler altyapıyı iyileştirmek ve olanı muhafaza edebilmek iin yatırımı teşvik ettiler. Temsilciler aynı zamanda kapasite artırımı, iyi idareyi teşvik, sınır aşan sularda ynetim ve finansal yardımın zellikle de Afrika iin hayati nemi zerinde durdular. 34. G8 ZİRVESİ: Japonya’nın Toyako şehrinde Haziran 2008 yılında toplanan Zirvede, G8 lkelerinin liderleri Evian Su Eylem Planını 2009 G8 Zirvesinden nce inceleyerek, bu planı yrrlğe koymak iin tekrardan faaliyete gemeyi ngrdler. Ayrıca liderler Aşağı Sahra Afrika ve Asya-Pasifik zerinde odaklanarak ESKY ve “İyi Su Ynetimi”ni teşvik etmek iin mutabık kaldılar. Kullanılacak yntemler ise şunlardır: sınır aşan su havzaları ile ilgili uluslararası organizasyonları glendirmek, su ile ilgili ekspertiz ve teknolojileri gelişmekte olan lkelerle paylaşmak, su ile ilgili inisiyatifler almak iin kapasite artırım alışmalarını desteklemek, bilgi toplanması ve kullanılmasını ve iklim değişikliğine adaptasyon temin etmek. “SU İLE BARIŞ”: Eski Sovyetler Birliği lideri Mikhael Gorbachev eşliğinde, Şubat 2009 yılında Brksel, Belika daki Avrupa Parlamentosunda toplanan Dnya Politik Forumu, Avrupa Parlamenterler Birliği ve Avrupa Su Politikaları Araştırma Enstits, su ile ilgili sorunların İklim Değişimi ile ilgili Kiyoto Protokol’unu takiben başka bir anlaşmada değerlendirilmesi iin bir girişimde bulundu. Katılımcılar bir Dnya Su Protokol Bildirisi hazırlanması iin teklifte bulundular. Bildirinin konusu anlaşmazlıkların nlenmesi, herkese su hakkının verilmesinin teşviki ve dnya su kaynaklarının gelecek nesiller iinde korunmasıdır. 1. G77 SU İLE İLGİLİ BAKANLAR FORUMU: Şubat 2009 yılında Muscat, Umman’da yapılan G77 Bakanlarının katıldığı toplantıda Muscat Su Deklarasyonu kabul edildi. Taraflar arasında deklarasyona gre Gney-Gney arası bilimsel, teknolojik ve bilgisel değiş-tokuşun iyileştirilmesinin nemi vurgulandı, BM’ye ilgili araştırmaları desteklemek ile ilgili nemli grevler dştğ vurgulandı, bio-teknolojinin yoksulluğu azaltmak iin yksek potansiyeli olduğu belirtti bu teknolojilerin daha iyi anlaşılması gerektiği vurgulandı. Taraflar yıllık toplantıları gerektiğince yapmak zere anlaştılar. KADIN BAKANLAR VE LİDERLER EVRE İLETİŞİM AĞI (KBLİA) 1. ORTAK FORUM TOPLANTISI: Şubat 2009’da Nairobi Kenya’da yapılmış olan, KBLİA ve Birleşmiş Milletler evre Programı (BMP) ortak toplantısında, 25. BMP Ynetim Kurulu Oturumu/Kresel Bakanlık evre Forumu’nda da gz nne alınmış konular tartışıldı. Su zerine katılımcıların tavsiyeleri şunlar idi: hem su hem de evre kaynaklarının ynetimi ve korunmasında kadının yerinin merkezi oluşunun kabul edilmesi; su ve evre ynetim politikaları ve stratejilerinin cinsiyet farklılığına saygı duyması ve zellikle dikkatin cinsiyet ve cinsiyet-ayrıştırılmış verilerin toplanması ve ok taraflı milli politikaların uygulanabilirliğinin takip edilmesi iin cinsiyet gstergelerinin geliştirilmesi. 5. DNYA SU FORUMU RAPORU ZETİ FORUM’UN AILIŞI AILIŞ KONUŞMALARI: 5. Dnya Su Forum’unu, 5. Dnya Su Forum’u Genel Sekreteri Oktay Tabasaran 16 Mart Pazartesi gn atı. Sayın Tabasaran, Forum’un acil derecede nemli olan verimli su kullanımı amacını grşmek ve aynı zamanda yerel su ynetimi, ekonomik ve insani ve Binyıllık Kalkınma Hedeflerinin (BKH) tartışılacağı bir buluşma yeri olacağını belirtti. Dnya Su Konseyi (DSK) Başkanı Loc Fauchon suya erişimin acil olarak ele alınması gereken bir konu olduğunu bildirdi. Başkan, politik iradenin uyumlu su paylaşımı konusunda nemini belirtti ve verimli su ynetimi gereksinimi, en yoksul insanların korunmasını ve sanal su ilkesinin de ok nemli konular olduğunu iletti. İstanbul Belediye Başkanı Kadir Topbaş, şehre gelen katılımcıları karşıladı. Sayın Topbaş, şehirlerin başlıca su kaynakları tketicileri olduğunu ve yerel ynetimlerin doğal kaynakları korumaları ve uzun vadeli su gvenliğini korumak konularında ok nemli bir rol oynadıklarını belirtti. Trkiye evre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, barış ve dengeye ancak su kaynaklarının adil bir şekilde blnmesi ile ulaşılabileceğini vurguladı. Forum’un amacının “herkes iin kaliteli su” sağlamak olduğunu aıkladı. Suyun kalkınma iin kritik olduğunu ve byk altyapı projelerinin Trkiye’de su gvenliğini temin etmede nemini ve Afrika daki kuraklığın da konuşulması gerektiğini not etti. Meksika Ulusal Su Komisyonu Genel Mdr Jos Luis Luege Tamargo, Meksika Cumhurbaşkanı Felipe Caldern adına Meksiko şehrindeki 4. Dnya Su Forumu’ndan sonra başlatılan su ynetimi, iklim değişikliği ve altyapı projelerini aıkladı. BM Genel Sekreteri Yardımcısı Sha Zukang, BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon adına Dnya Su Forumu’nun değerini politik toplumla sivil toplum arasındaki diyalogu kolaylaştırmak olarak belirledi. Sayın Zukang Forumda drt stratejik alanın zerinde durulmasını teklif etti. Bu alanlar şunlardır: su ve iklim değişikliği arasındaki bağlantının vurgulanması; finansal kaynaklar desteği ile insan ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesi; uygulanabilirlik kapasitesi artırmak iin afet riskinin azaltılması ve sınırları aşan su ynetiminde işbirliğinin neminin anlaşılmasıdır. Fas Başbakanı Abbas El Fassi, Forum’un 2008 Dnya Yiyecek Gvenliği ile ilgili olan st dzeydeki konferansı takip ettiğine işaret etti, ve Forum’un 2012 sonrası iklim değişimi rejiminden sonra gelen 2009 BM mzakerelerine n ayak olması gerektiğini bildirdi. Sayın El Fassi Forumu şu andaki uluslararası finansal kriz srecinde değerlendirdi. Japon Veliaht Prensi Naruhito, bakanlık dzeyi diyalogların ve blgesel zirvelerin işbirliğini teşvik etmekteki roln anlattı. Sayın Naruhito, su sektrnde finansmanın nemine, su ve iklim değişimi arasındaki bağa, BKH’yi gerekleştirmek iin su ile ilgili sorunların zlmesi gerektiğine ve BM-Su’yun kapasite artırımı ve denetimde olan roln aıkladı. Trkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı, Abdullah Gl, “farklılıkların suda yaklaştırılması” temasına değinerek Forum’un su ynetimini iyileştirmek iin yapılan işbirliği abalarını bir ileriki kademeye ilerletme imkanı taşıdığını syledi. Su ile ilgili konuların sadece teknik değil aynı zamanda politik nemi olan konular olduğunu da szlerine ekledi. Kapanışta 21 lkeden gelen ocuk temsilciler sahne alarak kltrel işbirliğini sembolize ettiler. Daha sonra ise Hazar ve Doğu Akdeniz blgelerindeki 23 farklı lkeden gelen mzisyenlerden oluşan Tefken Filarmoni Orkestrası sahne aldı. TRKİYE CUMHURİYETİ BAŞBAKANININ SU DL: DSK Ynetim Kurulu yesi, İrfan Aker Trkiye’nin Başbakanı adına, basın kuruluşlarının temsilcilerine ulusal ve uluslararası su meselelerini kapsadıkları iin onları onurlandıran Trkiye Cumhuriyeti Başbakanı Su dl’n takdim etti. Uluslararası dl, Uluslararası Su Medyasından Alison Bartle’ye verildi. Ulusal dller (Anadolu Ajansı’ndan) zgr oban, (Kanal 24’ten) zgr Yıldırım, (Zaman Gnlk Gazetesi’nden) Grhan Savgı, ve NTV’de yayınlanan Yeşil Ekren Programı’ndan (Erman Yerdelen tarafından) kabul edildi. KRAL II. HASAN BYK DNYA SU DL: Başbakan El Fassi su kaynaklarının ynetimi ve geliştirilmesi iin işbirliği ve dayanışma alanlarında verilecek olan Kral II. Hasan Byk Dnya Su dln tanıttı. Su ve evre İşleri’nden sorumlu Fas Devlet Bakanı, Abdelkbir Zahoud, dl Arap Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu Genel Mdr Abdulatif Yousef Al-Hamad’a takdim etti. 3. DNYA SU KALKINMA RAPORU SRECİNİN BAŞLATILMASI Pazartesi ğleden sonra, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim, ve Kltrel İşbirliği rgt Genel Mdr Koichiro Matsuura, “Değişen bir dnyada su adlı” nc Dnya Su Kalkınma Raporu (DSKR-3) srecini başlattı. Sayın Matsuura, raporun gelecekteki su sorunlarını ele alan ana mesajlarını şyle belirledi:

Su uzmanlarını karar verme srelerine dahil etmek,
Su kullanımı ile ilgili enerji sektrnde iklim değişikliği ile ilgili kararlara nem vermek,
İyi su idaresi amacı ile denetim ve değerlendirme alışmaları yapmak,
Gelişmekte olan lkelerde kapasite artırımı alışmaları yapmak.

Tacikistan Cumhurbaşkanı Emomali Rahmon, Raporun politika belirleyenlere su idaresi ile ilgili en son gelişmeleri ve teknolojileri uygulamada yardımcı olacağını belirtti. Brezilya’nın Başkan Yardımcısı Narcio-Rodrigues de Silveria bu sorunları ele almak zere hemen bir “Dnya Su Parlamentosu” kurulmasını teklif etti. Ulusal ve yerel politika yapanlar, BMyi temsil eden rgtler ve kalkınmayı temsil eden rgtler ve diğer konuşmacılar DSKR-3 su kaynakları ynetiminin srdrlebilirliği iin memnuniyetle karşıladılar. Rapor’un su odaklı bir temadan su kaynaklarının tketimini aıklayan dış etkenleri aıklayan bir eğilime yneldiğini ve lkeler arası sektrler arası ve paydaşlar arası işbirliğini teşvik ettiğini aıkladılar. YKSEK-DZEYDE OTURUMLAR Salı ve Cuma gnleri arasında beş tane yksek dzeyde oturum toplandı. Bu oturumlar şu konuları ele aldı: su ve afetler; finansman; su, yiyecek ve enerji; sanitasyon; ve adaptasyon. Aşağıda bu oturumlardan anlatılmaktadır. SU VE AFETLER: Salı sabahı Japonya Veliaht Prensi Su ve Afetler ile ilgili st-dzey oturumu tanıtmak zere sz aldı. Prens gemiş tecrbelerden ders alınması gerektiği ve suyun iyi ynetimi iin yaratıcılık ve işbirliğine dayalı bir grş geliştirilmesi gerektiğini nemle vurguladı. katılımcı oturumu atı. Bunu takiben BM İnsani İşler Genel Sekreter Yardımcısı Margareta Wahlstrm ve Dnya Ekonomik Forumu Su Gvenliği ile ilgili Kresel Gndem Başkanı Margaret Catley-Carlson iki ayrı oturumu ynetti. Oturumu aan DSK Başkanı, Loc Fauchon 2005-2015 Hyogo Eylem iin ereve Anlaşmasında “acilen ele alınması gereken konuları” belirledi. Bu konular arasında kalkınma planlarında afetlerin azaltılması iin risk azaltıcı tedbirlerin alınması ve iklim değişikliğine adaptasyon iin tedbirlerin alınması ngrld. Kore Başbakanı Han Seung-soo, kresel esnekliği artırmak iin stratejilere değindi. Bunu yapabilmek iin Sayın Seung-soo şunları nerdi: hidrolojik bilgilerin paylaşımı, uygun politik ve hukuki taslakların oluşturulması. BM Genel Sekreteri Yardımcısı Sha Zukang, BM rgtlerini savunmasız lkelere ulusal afet planları yapıp yrtmek konusunda yaptıkları yardımlardan dolayı vd. Oturum konuşmalarında, oturumcular afete cevap verme ve afeti nlemenin birbirini tamamlayıcı etkinlikler olduğunu anlattı. Oturumculara ayrıca reaktif bir afet nleme ynetimi stratejisi yerine proaktif ve afetleri nleyen bir ynetim stratejisine gemenin nemine işaret etti. Taraflar lke tecrbelerinden de bahsettiler. Konuşmalar esnasında panelistler aşağıda sıralanan konulara temas ettiler:eğitim ve ğretim gelişimi, uluslararası toplum iin ncelikler, tahmini ve n uyarı sağlayıcı sistemler, daha katı imar dzenlemeleri, gelişmekte olan lkeler iin finansal ve teknolojik yardımlar ve kapasite artırımı, afetler sırasında hızlı uluslararası yardım, teknoloji transferleri, Afganistan ve Tacikistan arasında ortak gl havzalarının ynetimi iin işbirliği. Altyapı, bilgi değişimi ve enstit kapasitesi konularında oturumcular baraj ve su depolarının kuraklık ve selin etkilerini azaltmak aısından etkili bir yntem olduğunu, tahmini ve erken uyarıcı sistemlerin, afetlerin nlenmesinde nemli bir rol oynadıklarını, organizasyonların hazır olmalarının, kapasite artırımının ve finansal yardımın ve teknik bilgi değişimlerinin gelişmekte olan lkeler iin nemini anlattılar. Katılımcılar taraflar arasında aşağıdaki konuları da tartıştılar: uluslararası toplum iin ncelik belirleme, eğitim, daha sıkı imar kanunları, ve Dnya Bankasının iklim değişimi, zararların azaltılması ve adaptasyon bağlamındaki rol. FİNANSMAN: Salı gn iki oturumcu Trkiye Devlet Bakanı Mehmet Şimşek başkanlığında toplanan su sektr iin finansmanı mevcut uluslar arası finansal kriz gndeminde tartıştılar. Suez evre’den Patrick Cairo nakit girişinin; gelir kaynaklarının; sermaye iyileştirmelerinin ve su sektrnde dşk gelirliler iin yardım programlarının finansal krizden en ok etkilendiklerini anlattı. Başkan Şimşek ekonmik kriz nedeni ile azalan finansman kaynaklarına rağmen en ok ihtiyacı olan insanlara su ve sanitasyon temin edilebilmesi iin finansman mekanizmaları bulunabileceğini ileri srd. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Birliğinden (EİKB) Angel Gurria hkmetlerin finansal uyarı paketlerine su projelerini de eklemeleri iin hızlı hareket edilmesini tavsiye etti. Katılımcılar daha sonra BM Tarım ve Gıda rgt’nden Alexander Mller ile beraber tarım iin suya yatırımın gereksinimini, ve sektre ynelik finansman ihtiyalarını konuştular. Sayın Mller sulamanın faydalarını şyle sıraladı: rn artışı, retim stabilizasyonu, iftlik gelirleri artışı ve yoksulluğun azaltılması. Oturumcular, Hollanda Portakal Prensi ve BM Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu yesi (BMSSDK) Willem-Alexander ile beraber su sektr finansmanı iin değişik stratejiler ve kaynaklara eğildiler. Bunlar arasında yerel paraya dayalı bor piyasaları ve hedefe ynelik resmi kalkınma yardımının (HYRKY) bu konularda ok yardımcı olabileceğini anlattılar. Avrupa Ulusal Banka’sından Simon Brooks entegre olmuş finansal stratejileri tartıştı. Uluslararası Japon İşbirliği Ajansı’ndan Kazushi Hashimoto, yerel finansal kaynakların mobilize edilmesini ve HYRKY’yi kullanmanın zel fonlara etkisini tartıştı. Katılımcılar ayrıca altyapıda zel sektr yatırımlarını tartıştılar. Verimlilik teması oturumda meydana ıktı. Asya Kalkınma Bankası’ndan Arjun Thapan, Asya’da su srdrebilirliğinin ve sanitasyon tedariğinin ynetim ve verimlilik zerine odaklanmayı gerektirmekte olduğunu belirtti. Dnya Bankası’ndan Katherine Sierra su ve enerji verimliliği inisiyatiflerini birbirine bağlamayı teklif etti. Katılımcılar BKH’lerine ulaşmak iin tekrar szleşmek gereğini vurguladılar. BM Genel Sekreteri Yardımcısı Sha Zukang gvenilir su ve sanitasyon temininin “ahlaki bir gereklilik” olduğunu syledi. ADAPTASYON: Cuma gn iki oturumcu aılış konuşmasını yaptı ve onu takiben tartışmalar başladı. DSK Genel Direktr Ger Bergkamp, su ile ilgili evrelerde “iklim değişikliği” teriminin “adaptasyon” anlamına geldiğini not etti. Trkiye evre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, Trkiye’nin iklim değişikliği konusunu ele alan uluslararası abalara katkıda bulunmaya kararlı olduğunu syledi. Oturum esnasında Hollanda Ulaşım, Bayındırlık İşleri ve Su İdaresi Yardımcı Bakanı Tineke Huizinga, adaptasyonun azaltma kadar nemli olduğunu vurguladı. UDKD Genel Mdr Julia Marton-Lefvre, bent ve baraj gibi altyapıların işlevlerinin sıklıkla vurgulandığını, fakat bu grşmelerin aynı zamanda da su tabakası ve nehir havzası gibi doğal altyapıların da nemini vurgulaması gerektiğini syledi. Gney Afrika Su İşleri ve Ormancılık Bakanı Lindiwe Benedicta Hendricks, su kullanımının arz ynetimi yerine bulunabilirliğe gre adapte edilmesinin sonularının altını izdi. Fransa Ekoloji, Enerji, Srdrlebilir Gelişim, ve Arazi Gelişim Bakanı Jean-Louis Borloo, Kopenhag’da grşmelerin su konusuna odaklanması ihtiyacına ve ek Cumhuriyeti Birinci evre Bakanı Jan Dusik, adaptasyon konusunda bir eylem planında 2009 Kopenhag iklim değişimi grşmelerinde anlaşmaya varılması gerektiğini syledi. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Birliği temsilcisi Roger Pulwarty, ğrenme ve bilgi paylaşımı srelerinin iklim değişikliği diyaloguna eklenmesi gerektiğini bildirdi. Oturumcular su ve enerji projelerinde kesin eylemler yapılması gerektiğini ve suyun sektrler arası rolne dikkat ektiler. BM evre Programı Yrtme Direktr Angela Cropper, suyun doğasından kaynaklanan bu sorunu aşmak iin BM-Su’yun başlatıldığını anlattı. Adaptasyon iin gerekli yksek maliyetler konusunda, Sayın Eroğlu adaptasyon iin finansal bir yapının geliştirilmesini teşvik etti. Adaptasyon fonlarına ncelik konusunda ise Swiss Re’den David Bresh, adaptasyon fonlarının, hazırlık nleme, teknoloji, ve risk transferi mekanizmaları alanındaki ynlendirilmesini nerdi. Forum’da kamu ve zel sektr fonları arasındaki denge konuşuldu. Sayın Bergkamp, Forum daki tartışmaların adaptasyonu kolaylaştırmak iin kamu sektrnn glendirilmesi ihtiyacında birleştiğini belirtti. TEMATİK SRE 5. Dnya Su Forumu’nun ana teması olan “Farklılıkların Suda Yakınlaşması”, Pazartesiden Cumartesi’ye kadar altı tema aracılığı ile incelendi. Bu diğer altı tema şunlardı: kresel değişimler ve risk ynetimi, insani kalkınmanın ve bin yıllık kalkınma hedeflerinin geliştirilmesi, su kaynaklarının ynetimi ve korunması, idare ve ynetim, finansman, ve eğitim, bilgi ve kapasite geliştirme. Bu temalar 23 konuya blnd ve bu konular 100’den fazla tematik sre iinde incelendi. Bu raporda konular her tema altında listelendi ve bu konuların bazıları oturumların zetlerinden semelerle aşağıda aıklandı. TEMATİK SRELERİN AILIŞI Altı temanın organizasyon temsilcileri tematik sreci aıkladılar. “Kresel değişim ve risk ynetimi” teması Su ve İklim Kooperatif Programı (SİKP), BM evre Programı ve Dnya Meteoroloji Organizasyonu (DMO) tarafından toplandı. Bu oturumda SİKP’den Henk van Schaik, “kresel değişim ve risk ynetimi” teması zerine su, iklim değişikliği, afetler ve g arasındaki bağlantıların nemine değindi. İnsani kalkınmanın ve binyıllık kalkınma hedeflerinin” ulaşılması teması oturumu BM Tarım ve Gıda rgt ve BM-Su Masası tarafından toplanıldı. BM-Su Masası başkanı, Pasquale Steduto, hemen yerel eyleme geebilmek amacı ile ulusal kapasitenin glendirilmesini nerdi. “Su kaynaklarının ynetimi ve korunması” oturumu Amerikan Su kaynakları Birliği, Devlet Su İşleri Trkiye ve Doğal Kaynakları Koruma Teşkilatı (DKKT) tarafından toplandı. DKKT’ından, Karin Krchnak, insan ve evrenin ihtiyalarının giderilmesi amacı ile entegre su kaynakları ynetiminin (ESKY) nemini vurguladı. Andre Dzikus, BM İnsan Yerleşimleri Programı (BM-Habitat), “idare ve ynetim” konusu zerine su ve sanitasyon krizinin bir idare ve ynetim problemi olduğuna ve bir kaynak problemi olmadığına dikkati ekti. Dnya Bankası’ndan, Abel Mejia, finansman konusu ile ilgili olarak srdrlebilir finansmana karşı mevcut engelleri, su hizmetlerinin fiyatlandırmasını, ve yoksullar iin su ve sanitasyon hizmetlerine ulaşımı tartıştı. “Eğitim, bilgi ve kapasite oluşumu” teması BM Eğitim, Bilim ve Kltrel İşbirliği rgt (BM- EBKİ), Trk Kadınları Kltr Birliği (TURKKAD) tarafından toplandı. Oturumda BM-EBKİ Uluslararası Hidroloji Programı’ndan (BM EBKİ UHP) Andras Szllsi-Nagy, 5. Forum Bakanlık deklarasyonu taslağının ngrşme toplantılarında ngrlen metinlerden daha az etkili bir dil benimsediğine dikkat ekti. Oturumcular Forumun altı ana temasının bakanlar srecine iletilmesi gerektiğini nemle vurguladılar tematik srecin harcanan parayı telafi etmek ve su fiyatlandırması gibi kritik konularda mutlaka ortak anlaşma zeminleri yaratması gereğini anlattılar. TEMA 1: KRESEL DEĞİŞİM VE RİSK YNETİMİ Katılımcılar Salı gnnden Perşembe gnne kadar bu tema altında oturumlara katıldılar. Tema ana başlık altında incelendi. “İklim değişimine adaptasyon” konusunda ana noktalar ulusal btelerin adaptasyon konusuna yneltilmesi gerektiği, adaptasyon finansmanı iin bir taslak geliştirme gereği, zel sektrle işbirliği yaparak zmler retmek, adaptasyon kullanımı konusunda mekanizmaların değerlendirilmesi, su ve adaptasyonun birbirine bağlanması, ve adaptasyon konusunun bir yaşam biimi olarak grlmesi olarak belirlendi. Suyun iklim değişimi gndeminde bir ncelik olması gerektiği de iletildi. “Suya dayalı gte arazi kullanımı ve insan yerleşimlerini değiştirmek” konusunda katlımcılar ncelikle gn nedenlerinin keşfedilmesi gerektiğini ve kırsal kalkınma inisiyatiflerine yeniden ncelik verilmesi gereği anlatıldı. Şehirsel ve kırsal ve uluslararası ve ulusal boyutta gn farklılıklarına da değinildi. Gn bir adaptasyon yntemi olduğu ve aslında adaptasyona uyumsuzluk olmadığı zerinde duruldu. Ayrıca suyun direkt g nedeni olması ile ilgili olarak su konusunda değişik grşler tartışıldı. Afetleri azaltmak ve nlemek iin devlet, bilim ve sivil toplum arasındaki l diyalogların etkili ve enteraktif bir sre olması iin katılımcılar reaktif bir sreten proaktif bir srece geilmesi gerektiğini ve ulusal sorumluluğun ve erken uyarı sisteminin gereğini vurguladılar. Su ile ilgili risklerin değişen iklimde ynetimi: Katılımcılar iklimde oluşan değişiklikler ile artan doğal afetlere dikkat ektiler. Bazı katılımcılar olağan st olayların bir afete neden olabileceğini vurguladı aynı zamanda olağanst olaylara insan tepkilerinin de afete neden olabileceğini anlattı. Bazı diğer katılımcılar ise ihtimaller yerine etkiler stnde yoğunlaşmak gerektiğini vurguladı. Katılımcılar zararları azaltma yntemlerini ve esnekliği artırmak zerinde durdular. Bununla ilgili olarak konuşulan konular şunlardı: entegre sel ynetiminin uygulanması, bilgi değişimi, şehir meteorolojisinin şehir planlama stratejilerine dahil edilmesi, yeniliki ve alışa gelen teknolojilerin dışındaki teknolojilerin kullanılması, doğa ile uyum halinde inşaat konsepti, uygun altyapının iklim değişimi ile ilgili projeksiyonları ieren tasarımları kapsaması, abuk cevap verebilen bir kltr yaratmak ve srekli yeniden değerlendirmelerin yapılması. Diğer dikkate alınan hususlar şunlardı: uluslararası sele dayanıklılık merkezi kurarak ynetimlerdeki yenilikleri ve teknolojik bilgileri paylaşmak, sınırlar arası akarsuların havzalarının taşmasını kontrol etme yolları, iklim modellerini basitleştirmenin yolları. Katılımcılar yeşil ev gaz emisyonları ve iklim değişimine adaptasyon konularına aynı zamanda eğilmenin nemine değindiler. İklim değişikliğine uyum yeterli olarak finanse edilebilir mi?: Katılımcılar oturumda, finansman iin yeni kaynaklar ve mekanizmalar bulunması gereğini ve yaşama geirilebilir iyi tasarlanmış ve finansmanı etkili kullanan projelerin yapılması gereğini anlattılar. Konuşmacılar para verenlerin bu sektr desteklemeleri iin devletlerin su yatırımlarını ncelik sıralamasına tabii tutmaları gerektiğini sylediler. Katılımcılar adaptasyon ve kalkınma arasındaki farklılıkları tartıştılar. Bazı katılımcılar adaptasyon ve farklılıklar kavramlarını birbirine karıştırınca projelerin ve finansmanın aksadığına dikkat ektiler. Bazısı ise bu ikisi arasındaki farklılıkların dikkate alınarak bir eylem planı yapılması gerektiğini anlattı. Finansman konusunda katılımcılar finansal krizin hkmetten sağlanacak finansman zerindeki etkilerini tartıştılar ve adaptasyon iin uzun vadeli ve gvenilir fonların elde edilmesi zerinde durdular. Bazı konuşmacılar geleneksel maliyet-fayda analizi değerlendirmelerinin ve teknik yaklaşımların iklim değişimine adaptasyon konusu aısından yetersiz kaldığını anlattılar. Katılımcılar adilane dağıtım ve sorumlulukların blştrlmesi konularını da tartıştılar. Adaptasyon planlaması konusunda Hollanda’dan verilen bir rnekte, “Hollanda Modeli” şu şekilde aıklandı: altyapı yatırımlarının merkezi hkmet tarafından ynetildiği, blgesel makamların kk lekli altyapıları ve bakımı denetlediği ve yerel paydaşların blgesel su vergisi dediği ve su ynetim faaliyetlerinin bylece desteklendiği anlatıldı. Bir konuşmacı hedefe ynelik su vergilerinin su ynetimi etkinlikleri ile ilgili gvenilir vergi geliri teşkil ettiğini ve bankaların kredi borlarına karşılık da gvence grevi grdğn belirtti. Birok katılımcı adaptasyonla ilgili su sorunlarını zmlemek iin ynetim aralarının ve sistemlerinin dzenli olarak eşitlendirilmelerinin nemine değindi. Blgesel sunumlar değişik blgelerde farklı uygulamalar yapılması gerektiğini ortaya ıkardı. Katılımcılar zayıf verilere dayanan adaptasyon iin tahmini bir fiyat belirlemenin karar vericilere doğru bir mesaj gnderip gndermediğini grştler. Başkaları ise halihazırda mevcut olan modelleri iyileştirmek ihtiyacına değindiler ve hala ilk aşamada “ulaşılması kolay meyvelerin” toplanabileceğini anlattılar. Afetlerden sonra ve uyuşmazlık ortamlarında su ynetimi: Konuşmacılar, afetlerin ilk meydana geldiklerinde ok yoğun bir şekilde basının ve bağışta bulunanların ilgisini ektiğini fakat uluslararası ilginin azalması ile beraber finansmanda glklerle karşılaşıldığına dikkat ekti. Oturum Filistin’de ime suyuna erişim ve sanitasyon konusu zerine yoğunlaştı. Arap lkeleri Birliği ve Filistin Otoritesi’nden temsilciler suyun uluslararası insaniyet hukukunda “insanın yaşayabilmesi iin elzem olan sivil bir nesne” olarak korunmaya tabii olduğunu bildirdiler. Filistin Su İdaresi Başkanı Shaddad Attili, Filistin Otoritesi’nin 1997 BM Suyolları Anlaşmasını destekleyeceğini ve uluslararası hukuku kullanarak sınır aşan kaynakların paylaşılmasının yollarını bulmayı teklif etti. Katılımcılar blgelerde su sektrnn tam bir karmaşa iinde olduğunu fakat bu karmaşanın nedeninin kapasite veya finansman eksiğinin değil politik durumun bir sonucu olduğunu belirttiler. Birka kalkınma rgtn temsil eden konuşmacı İsrail sınırından Gaza’ya yapı malzemeleri ve işi geişine izni iin İsrail ile mzakere yapmanın zorluklarını anlattılar. Bazı konuşmacılar tuzdan arındırma sistemleri kullanarak suya erişim sorunlarının hafifletilebileceğini anlattılar. Diğer bazı konuşmacılar ise bu teknolojik zmn aslında yeraltı suyunun olduğu ancak erişiminde adilane yntemler kullanılmadığı gereğini ngrmediğini bildirdiler. TEMA 2: İNSANİ KALKINMAYI İLERLETME VE BKH Katılımcılar arşamba gnnden Cumartesi gnne kadar bu tema altında drt konuyu inceleyen oturumlara katıldılar. “ Herkese su, sanitasyon, ve sağlık” hakkını ieren Su, Sanitasyon ve Sağlık Projesini (SSSP) anlattılar. Katılımcılar sanitasyon hakkının savunulması gerektiğini, işbirliğinin ve denetlemenin kresel, ulusal ve blgesel boyutlarda yapılması gereğini, kamu hizmetlerinde reformun gereğini ve SSSP eğitiminin okullarda verilmesi gereğini konuştular. “Su iin enerji ve enerji iin su” konusunda katılımcılar su-enerji-iklim bağlamında odaklandılar. Finansman ile teknolojiyi karşılaştırarak suya erişimi iyileştirmesinde bu iki faktrn roln konuştular. “Su ve yiyeceğin yoksulluk ve alığı nlemesi” konusunda ise katılımcılar daha gelişmiş mikro finans yntemleri, entegre yiyecek ve enerji sistemleri, yerel piyasaların geliştirilmesi konularını anlattılar. iftilerin sorunun bir parası değil zmn bir parası olduğu konusunda anlaştılar. “Su hizmetlerinin birden ok alanda kullanılması ve grevleri” (SHAKG) konusunda konuşmacılar SHAKGnin bir sre olduğunu anlattılar. Bu srete aynı suyun değişik kaynaklar, grevler e hizmetler iin kullanılarak 1 milyar insandan fazla insana hizmet verebileceği de aıklandı. Katılımcılar bu sistemi kullanarak hem yatırımların iyi sonular verdiğini hem de yoksulluğu azaltma oranlarının iyi olduğunu anlattılar. Daha iyi su ynetimi yoksulluğu ve alığı nasıl nleyebilir? Katılımcılar yoksulluk ve alık ile ilgili tartışmayı yiyecek krizi bağlamına taşıdı ve bu krizin BKH’ine ulaşmakta glkler yarattığını belirtti. Bağzı katılımcılar su kaynaklarını ana olarak kullanan alanın tarım olmasına karşın, tarımın Forumda pek ele alınmadığından sitemle bahsettiler. Katılımcılar nfus artışı, doğal felaketler ve tarım rnlerinin biyoyakıt olarak kullanımını yiyecek retimi ile ilgili sorunlar olarak belirlediler. Katılımcılar uluslararası işbirliğinin nemine ve uluslararası yiyecek ticaretinin sistemli bir şekilde ynetilmesinin gereğine dikkat ektiler. Artan yiyecek talebini karşılamak iin zmler konusunda, katılımcılar hem kısa hem de uzun vadeli zmler gerektiğine, veri toplama ve analizini iyileştirme alışmalarının gereğine, suyla ilgili sektrlerin arasında daha gelişmiş bağlar kurulması gerektiğine, ESKY yerine entegre su kaynakları ynetimine geilmesi gereğine ve kadınları su ynetimi ile ilgili sorunların karar verme srecine katma alışmalarının da gereğini kapsadı. Katılımcılar iftilerin kredi ve piyasalara ulaşabilmelerinin nemini de anlattılar. Katılımcılar araziler ve su hakları, daha yksek fiyatlı emtialar iin nasıl hazırlanmaları gerektiği, petrol ve yiyecek fiyatları arasındaki bağ, arazi aşımı ve kuraklık nedeni ile su retiminin karşılaştığı tehditler konularını tartıştılar. Bir katılımcı su hakkının tanınmasına rağmen bunun yiyecek iin su hakkına yansıtılmadığını belirtti. TEMA 3: SU KAYNAKLARININ YNETİMİ VE KORUNMASI Cuma ve Cumartesi gnleri katılımcılar drt konu ile ilgili oturumlara katıldılar. “Havza ynetimi ve sınır aşan işbirliği” konusunda bazı katılımcılar su ynetimi yerine ekosistem ynetimini hedefleyen ve hidro-bağımsızlık modelini gze alan yeni bir ereve dzenin kullanılabileceğini anlattılar. Su ile ilgili sorunların hem politika yapanlar hem de şehirsel ihtiyaları olanlar tarafından anlaşılması gerektiğini de vurguladılar. “Su kaynakları ve depolama altyapılarının tarım, enerji ve şehirsel ihtiyaları karşılamak iin yeterliliği” konusunda byk su altyapıları ile ekonomik ve sosyal gelişme arasındaki pozitif ve negatif bağları tartıştılar. “Doğal ekosistemleri korumak, su ve hayat ekosistemleri” konusunda ise katılımcılar bilgi ve eğitimin koruma hedeflerine ulaşmak iin nkoşullar oldukları konusunda anlaştılar. “Yeryz, yeraltı ve yağmur suyunu ynetmek ve korumak” konusunda ise karar verenler ve teknisyenler arasındaki bağları glendirmek gereğine değindiler. Tarım, enerji ve şehirsel ve srdrlebilir kalkınma ihtiyalarını karşılamak iin su kaynaklarının ve altyapı depolarının yeterliliğinin sağlanması: Katılımcılar su ihtiyalarını karşılamak zere yapılmış olan birka ulusal uygulama stratejisi hakkındaki sunumları dinlediler. Tartışmalar su ihtiyacını karşılamak zere arz ve talep stratejilerini karşılaştırmaya odaklandılar. Bazı katılımcılar barajların ve su depolarının su talebini karşılamak iin ok nemli olduklarını ve bu tip projelerin yararlarının evresel ve sosyal sonularla da dengelenmesi gerektiğini vurgulardılar. Katılımcılar tuzdan arındırma, havzalar arası transferler ve barajlar, yeraltı su kaynaklarının kullanımı, sulama sistemlerini verimliliği konularını tavsiye ettiler. Diğer katılımcılar artan su taleplerinin daha nceki yıllarda geleneksel olarak baraj yapılarak zldğn sylediler. İlerleyen yıllarda ise artan su taleplerinin su talep ynetimi, atık su yeniden kullanımı, ve ekosistem sağlığı erevesinde suyun kalite ve miktar kontrol ile entegre planlama yntemleri sayesinde zlebileceğini anlattılar. Sınır tesi işbirliğini ve sağlam havza ynetimini başarmayı sağlayacak işlevsel aralar hangileridir?: Blgesel sunumlar serisini takiben katılımcılar sınır aşan işbirliği hakkında değişik konularda yorumlarda bulundular. Bu konular şunlardı: uluslararası anlaşmazlıklarda nc tarafların rol; Havza rgtlenmeleri Uluslararası İletişim Ağı’nın ulus-altı ynetimlerin uyumlulaştırılmasında yardımcı olması rol; suyun paylaştırılmasındansa sudan elde edilenlerin paylaştırılması gereksiniminden; Avrupa’daki Su erevesindeki Direktifler rneğinden yararlanarak su standart lm yntemleri ve paylaşıma aık veritabanı oluşturulması; gvensizliği aşmak iin aşamalı gven vermenin değeri; anlaşmazlık zmleme mekanizmaları; muhtemel sınır aşan su anlaşmazlıkları envanteri ıkarılması. Katılımcılar “uluslararası” ve “sınır tesi” suyolları arasında bir ayrım olup olmadığını tartıştılar. Trk katılımcılar Fırat ve Dicle nehirlerinin adaletli, akla yatkın ve en uygun tutumla ynetilmesi gereği zerinde durdular. İşbirliğine istekli olduklarını fakat “işlerine karışılmasının” kendilerini rahatsız ettiğini belirttiler. Trkiye’de kurulan barajların aşağı nehir komşularını etkilemeyeceğini ve uluslararası finans kurum kredilerinin gelmemesi halinde bile baraj yapmaya devam edeceklerini sylediler. Yaşamları ortak su kaynaklarına bağlı olan eşitli kullanıcıların arasındaki farklılıkları nasıl yakınlaştırabiliriz ve bu yakınlaşmayı gerekleştirmek iin neler yapabiliriz?: Katılımcılar paydaşların havza ynetimine katılmaları ve sınır aşan havza ynetimine katılımlarının sağlanmasının nemine değindiler. Paydaşların sınır aşan havza ynetimine katılımlarını sağlamak konusunda bazı sorunlarla karşılanıldığını da anlattılar. Bu sorunlar şu şekilde zetlendi: motivasyon eksikliği, hidro-diplomasi bilgileri eksikliği, ortak anlaşmayı sağlamak zere modeller oluşturmak gerekliliği. Bazı katılımcılar havzaları kapsayan grşlere ihtiya olduğunu savundular. Katılımcılar 1997 BM Suyolları Anlaşma’sını detaylı olarak tartıştılar. Bazı katılımcılar bu Anlaşma’nın sınır aşan sular iin uluslararası hukukun temelini teşkil etmesi gerektiğini sylediler ve BM Genel Sekreteri’nden bu Anlaşma’nın onaylanmasını desteklemesi iin geici bir yetkili ekip kurmasını talep ettiler. Bazı katılımcılar 1997 Anlaşma’sının onaylanmasından nce Anlaşma’nın ekler yapılarak gncelleştirilmesi gerektiğini anlattılar. zellikle de Anlaşma’nın evre ile ilgili endişeleri ele alması gerektiğini ve srdrlebilir gelişim ihtiyacını belirtmesi gerektiğine değindiler. Yeryz, yeraltı ve yağmur sularını daha iyi ynetmek ve korumak ihtiyacı: Katılımcılar, su kaynakları ynetimi konusunda katılımcıların hepsinin entegre su kaynakları ynetimi (ESKY) ihtiyacında hem fikir olduklarını ama ESKY tanımında anlaşamadıklarını belirttiler. Katılımcılar her eşit suyun holistik olarak ynetilmesi gerektiğini, uyuma dayalı ynetim yntemlerinin kullanılmasını, gerekli politik ereve altyapısını oluşturmayı ve uygulamayı, halkı su kullanımı davranışları konusunda eğitmeyi, ve ESKY’ye katılımı her seviyede ve her aşamada gerekleştirmeyi kabul ettiler. Katılımcılar zellikle yeraltı sularına odaklandılar. Bu konuda yeraltı suyunun diğer su kaynaklarına gre farklı zelliklere sahip olduğunu anlattılar. Yeraltı suyunun aşırı kullanıma maruz kalabileceğini nk bu kaynakların kullanımının byk altyapı projeleri gerektirmediğini ve bu nedenle de farklı ynetim şekillerine ihtiya olduğunu ilettiler. Yeraltı suyunun bu nedenlerden dolayı politika belirleyicileri ve karar mekanizmaları tarafından pek anlaşılamayan bir konu olduğunu da szlerine eklediler. Katılımcılar sınır aşan yeraltı su kaynaklarının ynetimi ile ilgili sorunlara ve olası iklim değişikliklerinden dolayı tkenebilir yeraltı sularını korumak gereğini de tartıştılar. TEMA 4: İDARE VE YNETİM Katılımcılar Pazartesi’den Perşembe gnnde dek bu konu ile ilgili oturumlara katıldılar. Bu tema drt ayrı konuyu kapsadı: “su hakkı ve sanitasyon hakkına geliştirilmiş erişim yolu ile ulaşmak”, “etkili su ynetimi iin enstit dzenlemeleri ve hukuki grşler”, “ etik, şeffaflık ve paydaşların glendirilmesi” ve “şehirsel su hizmetlerinin temininde kamunun ve zel sektrn rollerinin optimizasyonu”. Bu drt konu iin toplanan oturumlar şunlardı: sanitasyon hakkının uygulanabilirliğini sağlamak, su hizmetlerinin optimizasyonu ve geliştirilmesi, dzenleme ve şeffaflığın su sektr iin ana sorunlar olduğu, yolsuzluğa dayanıklı bir su sektr yapılandırmak, tecrbe ve politika seenekleri, canlı bir piyasa oluşturmak iin fırsatlar ve trendler. Haktan gereğe- su ve sanitasyon ile ilgili insan haklarını uygulamaya koyabilmek iin iyi devlet ynetimleri: Farklı devletlerden, kamu kuruluşlarından, kamu idarelerinden, kalkınma rgtlerinden, ve diğer sektrlerden gelen katılımcılar suyun insani bir hak olduğu konusunu devletlerin tanımaları ve uygulamaları konusunda devletin roln tartıştılar. Katılımcılar BM Su ve Sanitasyon Bağımsız Uzmanı tarafından verilen ve su ve sanitasyon hakkı ile ilgili diyalogu geliştirmek iin yapılan sunumu dinlediler. Bazı katılımcılar yasal hakların su ve sanitasyon hakkından doğan faydalara erişim iin gerekli bir ihtiya olduğunu anlattılar. Katılımcılar gayrı meşru yerleşimlerde ve gecekondu semtlerinde su ve sanitasyona erişim konusunda sunumlarda bulundular. zellikle de makul fiyatla su verme konusunu tartıştılar. Suyun fiyatlandırılması konusunda herkese su temin edilebilmesi iin su maliyetinin indeks ile hesaplanması teklif edildi. Katılımcılar ayrıca şu konuları tartıştılar: suyun zelleştirilmesindeki artı ve eksiler, kamu bilincini artırma alışmaları ve sınır aşan su hakları. Bazı katılımcılar oturum sonucunda ıkacak olan 5. Dnya Su Forumunun Bakanlar deklarasyonunda suyun bir insan hakkı olduğunu bunun iin suyun bir hak olduğun tanınması gerektiğini savundular. Diğer bazı katılımcılar ise Bakanlar Deklarasyonunu tamamlayan başka bir deklarasyon ıkararak su hakkının minimum temel bir hak olarak tanınması ihtiyacını vurguladılar. Acil durumlarda su hakkı: kurallar koy ve uygula veya pratik ol: Katılımcılar oturumda su ve sanitasyon hakkının tabi olduğu hukuki ereveyi ve bu hakların acil durumlarda nasıl uygulanacaklarını tartıştılar. tespit etmek ve en iyi sonuların nasıl elde edileceğini saptamak olarak belirledi. Katılımcılar uluslararası insaniyet hukuku ve uluslararası insan hakları hukukunun acil durumlarda, sivil askeri uyuşmazlık durumlarında, ve doğal afetlerde su temini hakkına nasıl uygulandığını tartıştılar. Katılımcılar BM ocuklara Yardım Fonu’nun (BMYF) yrttğ ve acil durumlarda su ve sanitasyon hakkını ieren Su, Sanitasyon ve Sağlık Projesi’ni (SSSP) anlattılar. Aynı zamanda acil durumlarda toplumu da olaylara dahil etmenin yol aabileceği sorunlara değindiler. Suya erişim hakkı konusunda Haiti’ye ve Filistin’e suya erişim hakları konusunda sunumda bulundular. Bu devletler Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kltrel Haklar Anlaşması’nın su ile ilgili insan haklarını ele almak aısından yararlı bir başlangı noktası olduğunu bildirdiler. Katılımcılar su ve sanitasyon altyapısının uyuşmazlık durumlarında zarar grdğne dikkat ektiler. Konuşmacılardan biri minimum su ihtiyaları yerine suya erişebilirliğin adil ve makul olmasının stnde durulması gerektiğini bildirdi ve bunun srdrlebilir gelişim iin gerekli olduğunu da bildirdi. Katılımcılar yiyecek retimi iin su sorumluluğu, acil durumların tanımı, zellikle acil durumların uzaması ve tekrar ettiğinde yapılması gerekenler, uzun sreli acil yardımların uzun sreli kalkınma etkinlikleri ile bağlaştırılmasının nemi, Dnya Su Forumu Bakanlar Deklarasyonunda su haklarının tanınmasının nemi konularını da tartıştılar. TEMA 5: FİNANSMAN Katılımcılar arşamba ve Perşembe gnleri bu konuda oturumlara katıldılar. Bu temalar ayrı konuyu ele aldı. Bunlar şunlardı: “ srdrlebilir finansman”, “srdrlebilir bir su sektr iin fiyatlandırma stratejileri”, “dar gelirlilerin dzenlemeleri”. Bu tema altında toplanan konu başlıkları ise şunları kapsıyordu: finansman iin talebi aığa ıkarmak, sektrn bankalarla ilişkisini geliştirmek, herkesin ulaşabileceği ve srdrlebilir su ve sanitasyon hizmetleri, tariflerin ve diğer araların rol ve mikro finans. Su servislerinin fiyatlandırılması- srecin nemi: anlaşmazlıkların stnden gelmek, diyalog kurmak: Oturumun hedefinin tam maliyet vergi yenilenmesi erevesinden, srdrlebilir maliyet belirlemelerine ve oklu fiyatlandırma mekanizmalarına geişi gerekleştirmek olduğunu belirttiler. Katılımcılar su hizmetleri iin finansman kaynaklarının eşitlendirilmesi ve 3T grşlerine (tarifeler, vergiler ve transferler) nem verilmesi gerektiğini bildirdi. Bazı katılımcılar maliyet kurtarmanın her zaman hizmetlerde daha yksek verim ve srdrlebilir kaynak kullanımına işaret etmediğini anlattılar. Katılımcılar fiyatlandırma stratejilerinin oluşturulmasında savunmasız grupları da değerlendirdiler. Katılımcılar tarif belirleme srecinde ikilemler konusuna eğildiler. Bu konuda yksek kamu beklentilerini tatmin etmek, hizmet ykmllklerini yerine getirmek ve sektrn zellikle dar gelirlilere hizmet ettiği kesimlerde su tarifelerini ykselterek finansman temini konularını konuştular. Tahmin edilebilir, yksek kaliteli hizmetler vererek ve dar gelirlilerin gelir yapılarını inceleyerek onların da “deyebileceği maliyeti” hesaplamayı muhtemel zmler olarak teklif ettiler. Şeffaf, katılımcı ve gvenilir bir sre yaratmak iin katılımcılar karar verenlerin politika yaparken glerini paylaşmaları gerektiğini ve bilgi ve politika asitmerisini gidermek iin değişik eylemleri tavsiye ettiler. Taraflar arasında ayrıca tarım alanında su kullanımı iin maliyet kurtarma politikaları, su fiyatlandırması iin kriterler belirleme, ve kamu-zel sektr ortaklıklarında oluşabilecek n grlmemiş gizli maliyetler konularını konuştular. TEMA 6: EĞİTİM, BİLGİ VE KAPASİTE GELİŞİMİ Katılımcılar Cuma ve Cumartesi gnleri bu tema altında beş ayrı konuya değinen oturumlara katıldılar. “Eğitim, bilgi ve kapasite gelişimi stratejileri” başlığı altında katımcılar su eğitiminin mfredata eklenmesi gereğini, cinsiyetler arası duyarlılığı, yerel ihtiyaları belirlemeyi ve sıra dışı yolları iletişim ve kapasite geliştirmek iin kullanmayı, gerekli ihtiyalar olarak belirlediler. “Su bilimi ve teknoloji: 21. yzyıl iin uygun ve yeniliki zmler” konusunda yeni teknolojilerin gelişimini ve bunların tanıtımını teşvik ettiler. K atılımcılar “meslek odaları ve iletişim ağları varlıklarını kullanarak BKH’ye ulaşmak” iin kalkınma grupları ve profesyonel ağlar arasındaki aranın mutlaka kapatılması gerektiğini bildirdiler. “Herkes iin veri” konusunda entegre ve holistik bir ereve hazırlanması gerektiğini be bu erevenin ekonomik, hukuki ve enstitye ait etkenlerin veri toplaması ve ynetiminde kullanılması gerektiğini ilettiler. “Su ve kltr” konusunda eğitimcileri eğitmenin nemine ve yaşlıların bilgisinin nemli olduğuna değindiler. Enstitnn kapasitesini geliştirmek: adilane su dağıtımı iin doğru dengenin bulunması: Konuşmalar altı temayı kapsadı: adilane dağıtımın tanımı, geleneksel bilim ve geleneksel su haklarının kanunlara entegresi, su erişimi iin gerekli hkmet dzenlemeleri ve Pazar mekanizmalarının birleşimi ve bilgilerin ortak paylaşılabileceği kurum kapasitelerinin artırımı. Katılımcılar taraflar arasında şu konuları da tartıştılar: adilane su dağıtımı iin destekleyici ve engelleyici unsurların belirlenmesi, destekleyici ve engelleyici unsurlar iin politik ve hukuki ereve taslakların hazırlanması, bu enstitlerin gelişmesini desteklemek iin kapasite geliştirme faaliyetlerinin belirlenmesi. Enstitlerin yaptıklarından sorumlu olmaları ilkesi ve kadınların karar verme srecine katılmalarının nemine, mevcut su kaynaklarının varlığı ve bu kaynaklara olan talebin lmlenmesi, ve şeffaf su kanunları ve enstitlerinin adilane su dağıtımı ve enstit kapasitesini geliştirmek iin ihtiya duyulan temel kaynaklar olduklarını anlattılar. Su eğitimi ve okullar: gelecek nesiller iin ayrımları birleştirme: Katılımcılar su eğitimini bir su ynetim aracı olarak tanımladılar ve disiplinler arası programların ve topluma dayalı eylemlerin nemini vurguladılar. Katılımcılar eğitim projeleri ve inisiyatiflerini aıkladılar ve enteraktif, uyum sağlayan, ağdaş ve zme dayalı araların yararlarına değindiler. Katılımcılar su eğitiminde karşılaşılan engellerden bahsetti. Katılımcılar etkili su eğitimi iin engelleri tartışırken suya az ekonomik değer bağlandığını, su gvenliği yatırımlarının azlığı ve eğitimcilerin su ile ilgili konuları ğretmekte pek istekli olmamaları konularını da konuştular. Katılımcılar eğitimi geliştirmek iin şu stratejileri tavsiye ettiler: su eğitim mesajlarında yerel dillerin kullanımı, su eğitimi konusunda kltrel değişikliklerin gz nne alınması, cinsiyete geleneksel yollar ile yaklaşım. Su bilimi ve teknoloji- 21. yzyıl iin uygun ve yeniliki zmler- Su konusunu sıra dışı yaklaşımlarla incelemek: Katılımcılar su projeleri ile ilgili fon temin etmek iin değişik aralardan bahsettiler ve su ve sağlık ile ilgili alanlarda yaratıcı zmler olduğunu belirttiler. Bunlara izgi filmleri kullanmak, Twitter’da mikro bloglaşma yapmak, aık kaynak inisiyatifleri ve internet piyasaları, kresel yer belirleme sistemi teknolojisini kullanmak rnek olarak gsterildi. Enteraktif tartışmalar sırasında, katılımcılar su ve sanitasyon konularına uygulanabilecek bilgi ve iletişim aralarından bahsettiler. Bunların iinde “eski” ve “yeni” bilgileri birleştirmenin yollarını arama ve genlerin katılımının teşviki de vardı. Daha az gidilen yol (artık değil)?: Katılımcılar profesyonel birlikler arasında yakınlaşmanın nemine, toplum ve sivil rgtlerin gelişmesinin nemine değindiler. Profesyonel birliklerin sonuların oluşturulmasında ve yerinde srdrlebilir projelerin yrtlmesinde kritik paydaşlar olduğu konusunda geniş bir konsenss sağlandığı belirtildi. Profesyonel birliklerin strateji geliştirmekte, teknik yardımda ve kapasite gelişimindeki rolleri de vurgulandı. Katılımcılar kalkınma ve sivil toplum grupları arasında bağ oluşturmanın da nemine değindiler. Bunlar arasında sektrler arası ağlar arasında yakınlaşma, gl ve zayıf birlikleri kopyalama, ve sekin profesyonel birlikleri yerel ve toplumsal organizasyon rgtleri ile birleşerek yenilemek rnek olarak gsterildi. Su ve tarihe: gemiş medeniyetlerin su kltrn anlamak ve gnmz iin dersler ıkarmak: Katılımcılar su ile ilgili bilgi sistemlerinin, uygulamaların ve değerlerin tarih iinde nasıl geliştiğini ve gnmz su ynetimi iin dersler oluşturduğunu anlattı. Katılımcılar Trkiye’de eski Yunan, Roma ve Bizans dnemi su yapıların hakkında sunumları dinlediler. Ayrıca 3000 yıl nceki kanat yeraltı su arzı sistemi, Meksiko’da su tarihi ktphanesi ve doğu kltrlerinde suya dayalı trenler hakkında da sunumlar dinlediler. Katılımcılar bu tarihi su sistemlerinin mhendislik başarılarının yanı sıra altyapıyı oluşturan su yapıları ve kltrel normların da aynı derecede nemli olduğunu anlattılar. Su bilimi ve ynetiminde sosyo-kltrel grşleri canlandırmak: destekleyici unsurların ve engellerin belirlenmesi: Katılımcılar suyun hayat, esin kaynağı olma, g, uyuşmazlık, işbirliği ve srdrlebilirlik bağlamındaki roln incelediler. Sunumlar devlet dzenlemeleri ve geleneksel değer sistemleri arasındaki uyuşmazlıklara ve byk barajların insanlar ve evre stndeki etkilerini tartıştılar. Topluma dayalı ynetim modelleri tartışıldı. Hollanda ve Fransa’da sel programlarının yapılmasında toplumun rol, ve Japonya’da toplum ile bilim işbirliği ile yeraltı suyu ynetimi konularını da tartıştılar. BLGESEL SUNUMLAR Salıdan Perşembe gnne kadar yapılan yedi blgesel oturumda geniş blgesel sorunlar zerinde duruldu. Blgesel oturumlarda sınır aşan su kaynakları ynetimi konusunda işbirliğini geliştirmek ve enstitlerin her blgede uyum kapasitelerini iklim gibi yeni ortaya ıkan sorunları idare etmek iin inşa etmek konusunda tartışmalar yapıldı. AMERIKALAR: Salı gn Birleşik Devletler Kara Ordusu Mhendisleri Kolordusu’ndan Jerome Deli-Priscoli tm paydaşların katıldığı bir srete oluşturulan ve bu işlemi anlatan Amerikalar Blgesel Belgesini tanıttı. Bu belgenin on iki neriden oluştuğunu ve bu nerilerin şu konuları kapsadığını belirtti:toplumun katkısını teşvik etmek ve yoksulluğun nlenmesi iin su kaynağının arzı ve sanitasyona herkesin ulaşabilmesini sağlamak, yapıcı su kullanımını teşvik etmek, ve suyun srekliliğini sağlayan iyi dzenlemeler ve ekonomik teşvikler geliştirmek. Oturumun aılışında, alt-blgeleri temsilcileri danışma srelerinde ortaya ıkan alt-blge nemli sonularını aktardılar. Meksiko Eyaleti Valisi Enrique Pea Nieto, su doldurma ve ulaştırmasında giderek artan yk ele alabilmek iin yeniliki yaklaşımlara ihtiya duyulduğunu syledi. Gerald Sehlke, Amerikan Su Kaynakları Birliği, Amerika Birleşik Devletlerinin, ulusal bir su vizyonu geliştirmesi gerektiğini belirtti. Honduras Doğal Kaynaklar ve evre Başkanı Toms Vaquero, Jamaika Su ve Barındırma Bakanlığı’ndan Horace Chang ve Karayipler evresel Sağlık Enstits’nden Patricia Aquing, Orta Amerika ve Karayipler blgelerinin iklim değişikliklerine ok duyarlı olduklarını ve gelişmiş lkelerden gelecek yardıma ihtiyaları olduğunu vurguladı. Guatemala’dan Luis Zurita Tablada, evre ve Doğal Kaynaklar Başkan Yardımcısı, kendi alt blgesinin su kaynaklarına ulaşmak ve bu kaynakları ynetmek iin Orta Amerika Harekat Planı geliştirdiklerini belirtti. Uruguay Barındırma, Arazi Planlama ve evre Bakanlığı’ndan Jos Lus Genta, uluslararası su szleşmesi ağrısında bulundu ve suyun halka ait bir mal olması gerektiği zerinde durdu. Brezilya Ulusal Su Ajansı’ndan Jos Machado, su kaynakları konusunda anlaşmazlıkları nlemek iin, btn menfaat sahiplerinin birleşik su kaynakları ynetiminde yer almalarının gerektiğini vurguladı. Alt-blgesel durum alışmaları zerine olan bir panelde katılımcılar taraflar arasında uluslararası rgtlerin de işbirliğini destekleyerek diplomatik sorunları aşacak esnek yasal sistemlere; yasaların işleme konulması ve uygulanmasını sağlayacak enstitlere; blgesel bilgi paylaşımına ve uluslararası yeraltı suları anlaşmalarına olan ihtiyacın altını izdiler. Finansman ve kapasite artırmak zerine yapılan ikinci oturumda taraflar arasında şu konular tartışıldı: dşk maliyetli ve az yatırım gerektiren teknolojilerin transferi, su işletmecisi veriminin iyileştirilmesine ve atık su arıtma yatırımlarına olan ihtiyacı ele aldılar. Kapanış konuşmalarında, bazı katılımcılar Amerikalar belgesinin katılımcı bir sre ile geliştirilmesini verlerken, diğerleri bu srecin yeterince katılımcı olmadığını ve bu belgedeki nerilerin yeni olmadığını sylediler. AVRUPA: Salı gn, Avrupa Su Ortaklığı’ndan Tom Vereijken, Forum’a hazırlanmadaki Avrupa srecini tanıttı. Bu Forum sayesinde Avrupa’da blgesel bir su vizyonu oluşturulduğu ve en iyi uygulamaları ve teknolojileri paylaşmak amalı bir Avrupa su-evi oluşturulduğunu da anlattı. Sayın Vereijken Avrupa raporunu anlattı. Bu raporun blgesel sorunlara zmler rettiği gibi politik tavsiyeler de ierdiğini ve diğer blgelere faydalı olacak ana mesajlar ierdiğini de anlattı. Ana aılış konuşması sunumlarında, DSK Başkanı Loc Fauchon panelde nerilen zmlerin yrtlmesinin siyasi liderlerin grevi olduğunu belirtti, ve blgesel işbirliğinin nemini vurguladı. İspanya’dan Su Mdr Marta Moren, AB’deki su kıtlığı ve kuraklığını Avrupa Su Direktifi erevesinde sundu. Avrupa evre rgtnden Jacqueline McGlade, Avrupa’nın hibir kesiminin su kıtlığına bağışıklılığının olmadığını belirtti ve su arzına dayalı ynetimin srdrlemez olduğunu belirtti. Bundan sonra l oturumlar başladı. Avrupa’nın su konusundaki başarı ve sorunlarının ele alındığı oturumda taraflar arasında şu konular tartışıldı: srdrlebilir su kullanımı iin uzun vadeli ve kapsamlı bir ynetim yapısına olan ihtiya, su ortaklıklarının su diyaloglarını başlatmasındaki işlevi, atık su arıtmasını ve tekrar kullanmasını geliştirmek amalı teknik yeniliklerin altını izdi. Katılımcılar blgesel uyumlu zmlere olan ihtiyacı vurguladı. Ayrıca katılımcılar ulusal boyuttaki geniş kapsamlı ekonomik kararlılığın su projelerinin “bankalaştırılması’na” olan katkısının zerinde durdular ve su altyapısını iyileştirirken risk ynetimin neden olacağı avantaj ve dezavantajlardan bahsettiler. Herkes iin srdrlebilir sanitasyona ulaşmak iin yapılan Avrupa eylemleri ili ilgili oturumda katılımcılar reform iin gerekli ana nedenleri (bunların arasında sağlık konuları, sanitasyon iin ayrılmış fonlar ve aktiviteler vardı) tartıştılar. Ayrıca Avrupa Birliğinin sanitasyon, atık su standartları, ime suyu standartları politikalarını aıkladı. Son oturumda, havza ynetimi ve sınırları aşan işbirliği oturumunda katılımcılar uyumlaştırma kapsamında pan Avrupa ve uluslararası belgeler zerinde durdular. Bu belgeler şunlardı: Avrupa Su Direktifi, BM Su Konvansiyonu iin Ekonomik Komisyonu (SKEK), Uluslararası Tuna Nehrini Koruma Komisyonu; Avrupa Birliği-in Irmak Havza Ynetimi Programı. AFRİKA: arşamba gn Afrika Kalkınma Bankası’ndan Mandla Gantsho Afrika blgesel raporunu sundu. Sayın Gantsho raporun 2025 Afrika su vizyonunun tamamlayıcısı olduğunu ve şu ana kadar kapsamlı danışmanlığı da ieren bir srecin sonucu olduğunu belirtti. Sayın Gantsho raporun hali hazırda politik szlerin yerine getirilmesine eklemeler yaptığını ve uygulama alanında kaynak teşkil ettiğini anlattı. Bu alanları şyle sıraladı: temel hizmetler iin altyapı inşa etmek, enstit ve operasyon mekanizmalarını glendirmek, ve strateji ve politikaları tekrar gzden geirmek. Sayın Ganthso şu hedefleri saptadığını belirtti: Afrika’daki halkın % 60’ının sanitasyonunu geliştirmek. Afrika Su Bakanlar Konseyi (ASBK) İdari Sekreteri BaiMass Taal, bu toplantının blgesel ve uluslararası szleri birleştirerek geniş aplı blgesel ve uluslararası dayanışmayı hareket geirmeyi hedeflediğini anlattı. Etiyopya Su İşleri Bakanı Asfow Dingamo Dnya Su Forumu’nun bir tek Afrika’ya ait felaket senaryoları değil Afrika’nın başarılarını da kapsanması gerektiğini aıkladı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu Başkanı (SSDK) aynı zamanda da Hollanda Portakal Prensi Willem-Alexander temel su sorunlarında giderek artan bir konsenss olduğunu ve gerekiyorsa SSDK’nın onlara gerekli yardımı yapacağını szlerine ekledi. G8 Su ve Sanitasyon Uzman Grubu Başkanı Sfara Giorgio G–8 Afrika Su Birliği’nin kurulduğunu bildirdi. Bu Birliğin Tokyo ve Evian Zirveleri’nden alınmış dersler ile yola ıkacağını szlerine ekledi. Dnya Su Konseyi Başkanı Loc Fauchon (DSK) Afrika’nın su enstitlerinin kendilerini tecrbeleri ve ncelikleri doğrultusunda yeniden yaratmalarını ve buna bağlı olarak su haklarını Afrika’da kendi deyimleri ile anlatmanın yolunu bulmaları gerektiğini belirtti. Afrika Birliği Komisyonu (ABK) Başkan Vekili Erastus Mwencha 2008 de Sharm el Sheikh şehrinde olan Afrika Birliği Zirvesi’nden ıkan ve 25 Afrikalı lke Liderleri’nin de onayladığı su gvenliği ve sanitasyon ile ilgili sonuların Forum’a dahil edilmesini memnuniyetle karşıladı. Dnya Meteoroloji Organizasyonu Genel Sekreteri Michel Jarraud (DMO) Afrika enstitsn glendirmek iin DMO tarafından yapılan hidroloji erevesinde su ynetim sistemlerinin nasıl daha glendirildiğini aıkladı. Teknik oturumda, katılımcılar Afrika’daki su ve sanitasyon problemlerinin boyutlarına değindiler. Katılımcılar ana alandaki hedeflere ulaşmak iin yılda 50 milyar dolara ihtiya olduğunu anlattılar. Bu alanlar şunlardı: ime suyuna ve gvenli sanitasyona erişim, tarım iin su, hidroelektrik gc ve birden ok amalı depolama. Katılımcılar bilgi ve eğitim, eşitlilik, uygun enstit dzenlemeleri, ve uygun altyapı konularında yatırım iin ağrıda bulundular. Kapanış oturumunda Gney Afrika 7 inci Afrika Bakanları Su Konseyine (ABSK) ev sahipliğini yapacağını belirtirken ikinci Afrika Su Haftasının Kasım 2009’da olacağını syledi. ASYA-PASİFİK: Cuma gn Asya-Pasifik Su Forumu (APSF) Ynetim Kurulu Yardımcı Başkanı Ravi Narayanan, blgesel belgeyi alışmaya atı. Ravi Narayanan bu belgenin taraflar arasında su finans sağlama ve kapasite geliştirmesi yanı sıra su ile ilgili felaket ynetimi; yatırım ve sonuların denetlenmesi ve gelişme ve ekosistemler iin su konularını ele aldığını syledi. Sayın Narayanan belgenin ana teması zerinde durdu ve bunun merkezden ynetimden kaınılması ile beraber uygun finansman ve kapasite temini olduğunu aıkladı. Asya-Pasifik Su Forumu’ndan (APSF) Yoshiro Mori, APSF Bakanları Su Gvenliği Girişimini katılımcılara bakanların sektrler arası diyalog kurabilecekleri bir platform olarak tanıttı. Asya ve Pasifik Ekonomik Sosyal Komisyonu’ndan Siva Thampi, APSF’nin etkinliklerini, Japonya’da 2007’de yapılan birinci Asya-Pasifik Su Zirvesinde alınan sonuların nemini vurgulayarak belirtti. Asya Kalkınma Bankası’ndan (AKB) Wouter Lincklaen Arriens, AKB’nin Asya Pasifik Blgesinde suya yatırımın artırılmasındaki kararlılığını belirtti ve su ynetimini iyileştirmek iin kendini adamış liderliğin ve mevcut teknolojilerin geliştirilmesini nemini anlattı. Alt-blgesel temsilciler taraflar arasında blgelere mahsus sel, tuzlu su işgali ve su depolama limitleri gibi sorunları grştler. Bunlarla beraber, iklim değişikliği etkileri, nfus artışı, enerji talebi ve şehirleşme; devletlerin verdikleri szleri yerine getirmeleri gereği, sınır tesi su ynetimi stratejileri; ve evresel korumanın nemi, su tasarrufu ve BKHye ulaşma konularını da grştler. Asya Pasifik blgesinden bakanlar ve temsilciler, ulusal su gvenliğini arttırmak doğrultusundaki girişimlerine, yasal sistemin ve gmrk yapılarının değiştirilmesi; sresi dolmuş altyapının iyileştirilmesi; su kaynaklarının srdrlebilir bir şekilde kullanılması; nehir yataklarının temel planlama birimleri yapılmaları girişimlerinin de dahil olduğu bir taslak sundular. Sınır tesi su paylaşımı konusunda, bazıları yukarı nehir devletlerinin aşağı nehir devletlerine olan zararı azaltmaları veya telafi etmelerini nerdiler. Su gvenliğini iyileştirme konusunda yapılan oturumda katılımcılar ncelikler konusuna değindiler. Şu konuları ncelikli konular olarak belirlediler: yağmur suyu kullanımı alanı da dahil olmak zere bilim, veri dzenlemesi ve teknoloji geliştirilmesini; azaltma stratejileri geliştirilmesini; su depolamasını ve yeraltı suyu yenilenmesini geliştirmeyi; tarımsal su verimini artırmayı ve zellikle yukarı nehir ynetiminden sorumlu olan toplumlar iinden daha geniş paydaşların katılımını teşvik etmeyi kapsadı. Su ve Sanitasyon Konusu’nda G8 Uzman Grubu’nun alışmalarını katılımcılara gncelleyen Japonya Dışişleri Bakanı Akihiko Furuya, grubun en son toplantısının 5. Dnya Su Forumu’nda gerekleştiğini ve G8 Evian Su Eylem Planı konusunda grubun bir gncel rapor yazmasına ek olarak bir de su ve sanitasyon uygulama stratejisi geliştireceğini not etti. “TRKİYE’NİN İİNDE VE CİVARINDA” ALT-BLGESİ: arşamba gn yapılan oturumda Trkiye Devlet Su İşleri Genel Mdr, Haydar Koaker, blgesel raporu sundu ve sreci başlatmak iin tm paydaşların katılımı ile 22 hazırlık oturumu yapıldığını bildirdi. Ana konuşmalarda Trkiye evre ve Orman Bakanlığı’ndan Veysel Eroğlu, “evresel değişimlerin” uyum ve zararı azaltma stratejilerinin uygulanmasını gerektiğini anlattı ve Trkiye’nin su ynetiminde yzyıllara varan tecrbesi olduğunu da vurguladı. Trkiye’nin gemiş Cumhurbaşkanı Sleyman Demirel, insanların suyun ynetimini daha iyi bir şekilde yaparak dnyayı korumak ykmllğ altında olduklarını belirtti. Ayrıca barajların ekonomik byme ve sosyal ilerleme zerindeki nemini de vurguladı. İklim değişiminin blgesel etkileri konusundaki bakanlar oturumunda taraflar arasında hukuki dzenlemelerin, erken uyarı sistemlerinin, uyum stratejilerinin ve işbirliğinin nemine ve sınır aşan sular iin hukuki dzenlemeler, bilimin ve teknolojinin rol, BKH ulaşmanın gereğini, ve Uluslararası Su iin On yıllık blgesel sre konularına eğildiler. 2012 yılını Uluslararası Su Diplomasisi yılı ilan etmek iin teklifte bulundu. AKDENİZ LKELERİ GRUBU: arşamba gn Akdeniz Su Enstits’nden, Hachmi Kennou, oturumu atı. Oturumun sonuları blgesel bildiriye katkılarda bulundu. Taraflar arasında bildirinin amacı Akdeniz blgesini temel su verileri ve su kaynakları ynetimi erevesinde tanımlamak, BKHleri ve Johannesburg hedeflerini karşılamadaki gelişmeyi incelemek, blgesel paydaşların grş aılarını sunmak ve işbirliği eylemlerini daha fazla geliştirmek iin yntemler bulmak. Başlangı yorumlarında Amb Roza Ieremia (Yunanistan) blge iin politik ncelikleri belirledi. Bu ncelikler şunlardır: srdrlebilir finansman, iklim değişimine uyum ve zararların azaltılması, entegre su kaynakları ynetimi (ESKY) ve entegre kıyısal blge ynetimi (EKBY) arasında sinerjiler yaratmak. Fas Devlet Bakanı, Abdelkebir Zahoud bilgi ve teknoloji transferinin nemini anlattı. Kresel Su Ortaklığı-Akdeniz’den (KSO-Akdeniz) Michael Scoullos, taslak Akdeniz metninin ieriğini zetledi. zette, blgenin Foruma yeni politik taahhtlerle yaklaştığını belirtti. l oturumlardan birincisinde katılımcılar taraflar arasında şu konuları tartıştılar: talep ynetimi ve verimi, eğitimin rol, idari sorunları zmlemek zere paydaşların katılımı ve cinsiyet duyarlılığı, sanal su konsepti, işgal, uyuşmazlık ve sınır aşan sular konusunda su ynetimi, su,enerji ve yiyecek ihtiyaları arasındaki ilişkiler ve Akdeniz havzasında kuzey-gney işbirliği iin ihtimaller. Kıyı ve su gelişimi konusundaki ikinci oturumda oturumcular turizm, kentselleşme ve gn kıyı şeritlerine uyguladığı baskılardan sz etti. Katılımcılar Akdeniz’de tartışmalı da olsa modern teknolojilerin rolnn de incelenmesi gerektiğini sylediler. Tartışılan diğer konular şunlardı: karasal ve kıyısal blgeler arası zayıf entegrasyonun etkileri, kıyı blgelerinde turizm ve tarımın su iin rekabet eden sektrler olduğu, Akdeniz kıyı blgelerinde tuzdan arındırma ve atık su arıtımı tesislerinin nemi, entegre su kaynakları ynetimi (ESKY) ve entegre kıyısal blge ynetimi (EKBY) bazen birbiri ile elişki halinde olsa da ESKY ve EKBY prensiplerini eşzamanlı uygulamanın nemi, Avrupa Birliği’nin kıyısal blgelerinde, Avrupa Birliği Su ereve Ynergesi’nin doğuracağı sonular, ve diğer blgesel inisiyatifler. Diğer blgesel inisiyatiflere rnek olarak Avrupa-Akdeniz Ortaklığı, ve blgesel işbirliğini teşvik eden Deniz evresini ve Akdeniz Kıyı Blgesini Koruma Anlaşması gsterildi. Sonlandırıcı oturumda katılımcılar su talebi ynetimi konusunda kamu bilinci, fiyatlandırma politikaları ve politika entegrasyonu prensiplerinin nemini vurguladılar. Su ynetiminde politik szleri eyleme dnştrmenin nemini vurguladılar ve buna rnek olarak Avrupa Birliği Ufku 2020 programı kapsamında olan ortak blgesel abaları gsterdiler. ARAP LKELERİ GURUBU: Perşembe gn Arap Su Konseyi (ASK) Genel Direktr Safwat Abdel-Dayem, Arap lkelerinin blgesel raporlarını anlattı. Bu raporda su ynetimini iyileştirmek iin gerekli nlemlere değindi. Bunların arasında su hakkının tanınmasının uygulanması ve işbirliği ile beraber bilgi alış verişi mekanizmaları vardı. Yksek dzey panelinde, DSK Başkanı, Loc Fauchon forumun drt ana ykmllğn belirtti, bunlar: suya olan hakkın uygulaması; su ve sanitasyon iin daha fazla fon bulunması ve daha verimli kullanımı; temiz srekli su tedarikinin sağlanmasını denetleyen su mdrlerinin gerekli mevkilerde olması, ve su kaynaklarıyla ilgili eğitimin sağlanması. ASK Başkanı Mahmoud Abu Zeid, tarım, endstri ve evlere yeterli su dağıtımının zorlu olduğunu belirtti. Bilgi alışverişinde Arap Su Akademisi oynadığı olumlu rol belirtti. Gemiş Sudan Başbakanı Al Sadiq Al-Mahdi, anlaşmaya varabilmek iin tarafsız paylaşımın nemini vurguladı. Irak Su Kaynakları Bakanı Abdul Latif Rasheed, Trkiye ve Suriye ile var olan diyalogların yenilenmesi iin aba gsterdiklerini ve Arap lkelerinin hali hazırda var olan uluslararası sınır aşan suyolları anlaşmalarını onaylamalarını teşvik etti. Tarım Kalkınması Uluslararası Fonun‘dan Kevin Cleaver mevcut inisiyatif sistemlerinin daha verimli teknoloji ve rn yetiştirmeleri iin yeniden yapılandırılmaları ağrısında bulundu. Mısır’ın Japonya Byk Elisi Kaoru İshikawa su ve bilim ile ilgili beş mesaj verdi. Sayın İshikawa’nın verdiği bu beş mesaj şunlardır: mevcut kaynakların verimli kullanımına saygı, tuzdan arındırma gibi tekniklerin kullanılması, teknoloji kullanarak kirli su kaynaklarını temizlemede ‘’doğaya yardım’’, su kullanıcıları kuruluşlarını adil su kullanımı iin glendirme ve sanitasyon ve suyun yeniden kullanımı ile ilgili halkın grşlerini dzeltme. Kapanış oturumunda akademi politik kuruluşlar devlet ve sivil toplum rgt katılımcıları taraflar arasında şu konuları tartıştılar: su sektr dışındaki yenilikleri takip etmek, iyi uygulamaları yaymak, eğitim ve araştırma ile ilgili iş birliği alışmalarını glendirmek, ESKY grşlerini teşvik etmek ve su uyuşmazlıkları ile ilgili uluslararası anlaşmaların onaylanmasını hızlandırmak. ZEL OTURUMLAR EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA RGTNN (EİK) FİYATLANDIRMA VE FİNANSMAN İLE İLGİLİ RAPORUNUN HAZIRLANMA SRECİ: Salı gn EİK Genel Sekreteri, Angel Gurria, “Herkes iin Su Ynetimi-Fiyatlandırma ve Finansman iin EİKnn Grşleri- Politikayı belirleyenler iin ana mesajlar” adlı raporu sundu. Raporda maliyeti azaltmak iin tatlı suyu politik bir hedef olarak belirledi. Ayrıca finansman, yakıt ve yiyecek, tarifeler ve vergiler, ve yardım transferlerini srdrlebilir maliyeti azaltmak iin ek alanlar olarak tespit etti. Katılımcılar taraflar arasında şu konuları tartıştılar: zel sektrn katılımı iin inisiyatifler ve risk ynetimi, gelişmekte olan lkelerde maliyet azaltmak iin olumlu tecrbelerden rnekler, su hizmet kuruluşlarının kapasitesini artırmak. Tartışılan bazı diğer konular ise şunlardı: kamusal finansmanda belirliliğinin sağlanması ve sektrde yatırımların artmasını teşvik iin srdrlebilir maliyeti azaltmanın geliştirilmesinin nemi, tarifelerin artırılması ve evresel sanitasyon hizmetlerinin daha iyi yapılmasının mega şehirler iin kazanan stratejiler olarak tanıtılması, maliyet azalmasını lebilmek iin araların geliştirilmesi. LLEŞME! KURAKLIĞI DAHA İYİ YNETİM FIRSATLARINA EVİRME: Pazartesi gn katılımcılar iki oturuma katıldılar. Bu oturumlarda kuraklığı suyu daha iyi ynetim fırsatlarına evirmekten bahsedildi. İspanya evre ve Kırsal ve Deniz İşleri Bakanlığı’ndan Marta Moren hem ulusal hem de uluslararası alanlarda daha iyi kuraklık ynetimi yapılması gerektiği vurguladı. Diğer oturumcular su ynetimi konusunda alınan derslerin ve iyi ynetim modellerinin paylaşılması gerektiğini ve halkın bilinlenmesini sağlamak amacı ile su verimini artırma kampanyalarının nemini anlattılar. Ayrıca kriz ynetiminden ok risk ynetimine doğru gidilmesi gerektiğini belirttiler. Diğer tartışılan konular ise şunlardı: esnek kuraklığı azaltma planları hazırlamak, suya dayalı uyuşmazlıkları zmek iin aşağıdan yukarıya yaklaşımı benimseyen grşler kullanma ve kapsamlı bir kuraklık politikası iin ncelikler belirlemek. Devam eden grşmelerinde vurgulananlar şu şekilde idi: su ynetimini başka evre sektrleri ile birleştirme; kuraklığa dayanıklı hayvanlar ve tarım rnleri; su havzaları arasında yasal transferler; su sistemlerini gncelleştirebilmek iin gerekli finansal yardımlar; iftiyi en iyi uygulamalar ili ilgili bilgilendirmek ve ocukların su ynetimindeki planlamaya katılmasını sağlamanın nemi. SAĞLIK, ONUR VE EKONOMİK İLERLEME: TOPLUMSAL CİNSİYET ADALETİ İİN GELECEĞE UZANAN YOL: Pazartesi gn katılımcılar oturumu sanitasyon ile ilgili suskunluğa paydos ağrısı ile atılar ve yapılacak olan sağlık ve eğitimle ilgili projelerde yeterli tuvalet yapılmasını finansmanın bir nkoşulu yapılması gerektiğini kalkınma ortaklarına vurguladı. Katılımcılar Forum’dan nce yapılan Dnya ve Su hazırlık Konferansı’nı tartıştılar. Bu tartışılan konular şunlardı: lke başkanları ve bakanlardan su ve sanitasyonla ilgili cinsiyete uygun bte uygulamaları talebi, Orta Asya’da su ve sanitasyon ile ilgili deneyimleri paylaşmak, kadınları blgesel sanitasyon temsilcileri olarak yetiştirmekteki başarılar. İkinci oturumda, Trkiye’de Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Nimet ubuku kadınların ziraat ve sulamada oynadıkları rol hatırlattı. Hindistan’daki Kırsal Yreleri Geliştirme Bakanı Santha Sheela Nair tabu olan menstrasyon ve defekasyon stne bilgi verdi. Sanitasyon tesislerinin de kullanıma uygun yerler olması gerektiğini belirtti. Etiyopya Su Kaynakları Bakanı Asfaw Dingamo, son yirmi yılda cinsiyet meselelerinin nasıl hkmetin gndemine dahil edildiğini aıklarken son zamanlarda buna su ihtiyacını karşılamak, sanitasyon ve temizlik hareketinin de eklendiğini bildirdi. Katılımcılar daha sonra afet ynetiminde farklı cinsiyetler, cinsiyet ayrıştırılmış verilerin toplanması ve Ecosan kuru tuvalet kullanımında karşılaşabilecek sosyal engellerin nlenmesi konularına değindiler. Diğer konuşulan konular ise şunlardı tartışmalarında cinsiyet gstergesi ve uygulaması, bilgi toplama, su ve sanitasyon iin gerekli finans, ve kadın katılımını artırmak iin kapasite artırımı. SU VE FİNANSAL KRİZ İLE İLGİLİ TEKNİK UZMAN PANELİ: Salı gn teknik uzmanlardan oluşan bir oturumcu grubu su ve finansal kriz ile ilgili kendi kişisel grşlerini iletmek zere toplandılar. Konuşmacılardan biri su ve sanitasyon alanında yatırım yapılan her doların sağlık ve sosyal maliyetlerini 4-12 dolar arası azalttığı varsayıldığında, sektrn asıl sorununun mevcut verileri kullanıp gerekli deneyimleri aktarabilmesini sağlamak olduğunu anlattı. Diğer konuşmacılar ise uzun vadeli finansman ve ana sermaye kaynaklarını ekmek iin uluslararası finans kurumlarınca ve onların ortaklarınca alınan nlemlere dikkat ekti. Bu nedenle gelişmekte olan lkelerde riskin azaltılması ve su hizmetlerinin herkes iin uygun maliyette olması iin gerekenin yapılmasının nemini belirtti. zel sektr sermayesini ekmek iin verilen ulusal ve yerel inisiyatifler tartışıldı. Bu amala verimli finansman ve su kaynakları kullanımı konuları grşld. Katılımcılar finans bakanlıklarından daha ok finansman temin edebilmek iin su projelerinin sağlık, eğitim ve yoksulluğu giderici faydaları zerinde durulması gerektiğini belirtti. Bazı katılımcılar yerel ve sanayi mşterilerinin bor demelerindeki isteksizliklerini dile getirdi. Yerden gelen sorularda şu hususlar tartışıldı: vergi, tarifler ve yardımlar arasında denge; Su sektr reform srecinde kurumsal mekanizmaların rol; su iin demeler bilanosusuyla ilgili yatırım risklerinin gelişmekte olan lkelerde azaltılması. SULAMA: TARIMDA SUYUN VERİMLİ KULLANIMI: Cumartesi gn oturumda Meksika, in ve Trkiye’deki sulama konusu zerinde duruldu. Oturum konuyu kapsadı: hukuki ve organizasyon dzenlemeleri, planlama ve kalkınma, işletim ve bakım. Meksika ile ilgili olan panelde, Zaragoza’da 2008 yılında yapılan su kaynakları ynetimi ile su mahkemesinin tavsiyelerini aıkladı. Bu tavsiyelerin arasında katılımcı ynetim stratejilerinin geliştirilmesi, Meksika’nın enstit erevesi ve sulama alanları zerinde merkezden ynetimin idari kontrol ile azaltılması vardı. in’le ilgili oturumda in’in Su Kaynakları Bakanı Chen Lei, in ile ilgili oturumda lkesinin dnya yiyecek gvenliği iin oynadığı ana role dikkat ekti. Yiyecek gvenliğinin arazi bozulması, nfus artışı, iklim değişimi ve yiyecek retimi iin su azlığı gibi sorunlarla karşı karşıya kaldığını da szlerine ekledi. Trkiye’den katılan konuşmacılar taraflar arasında sulama ve kırsal faaliyetler iin yeni finansman stratejilerinin ulusal ekonomi zerindeki nemini belirttiler. Trkiye’nin Tarım ve Ky işleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker iklim değişiminin etkilerini karşılamak zere hazırlanan eylem planları ve politikaları anlattı. Katılımcılar şu konulara değindiler: yaşlanan sulama altyapısını yeniden yapılandırma ihtiyacı ve kaynak ynetimi iin hukuki ereve; devlet su kaynakları mlkiyet hakları ile ilgili hukuki dzenlemeler ve koruma gereksinimleri. Katılımcılar sulama ynetimi faaliyetlerine su kullanan iftilerin ye olduğu birliklerin katılımının sağlanmasını da teşvik ettiler. Devam eden tartışmalarda katılımcılar şu konulara dikkat ektiler: yolsuzluk, su bankalarının su haklarının transferini dzenlemeleri, sulamayı modernize etme ihtiyacı, su kullanıcıların oluşturduğu birliklerin ekonomik srdrlebilirliği. Katılımcılar enerji maliyetleri ve sulama teknolojisinin etkileri, sulama veriminin artırılması iin esnek finansman kullanımı ve su tarımsal kalkınma fonlarının roln de tartıştılar. İKLİMLE İLGİLİ AFETLER: Cumartesi gn katılımcılar iki oturumda birka sunuma katıldılar. Bu oturumlar şunlardı: “İklim değişikliği erevesinde su ile ilgili afetlerin ynetimi: Meteoroloji hizmetleri ve su yneticileri aısından karşılaşılabilecek zorluklar ve geleceğe bakış”. Daha teknik bir grş aısını kapsayan birinci eşitli uydu izleme sistemleri dahil olmak zere klima ve evreyi monitr etme teknolojileri; Dnya Meteoroloji Organizasyonu iklim değişikliği etkilerini azaltma ve uygulama stratejileri; iklim verilerinin onaylanması; konuları grşld. İkinci oturumda ise katılımcılar şu konuları ele aldılar: yaşam kaybını nlemek iin kuraklık ve sel ynetiminin eşitli paylaşanları ile irtibata gemek; felaketler ile baş edebilmek iin erken uyarı sistemleri ve felaketlere karşı durabilme kapasitesi oluşturmak. Gneydoğu Anadolu Projesinin (GAP) geim sağlamayı ve kuraklığa engel olmayı sağlayan iyi bir srdrlebilir gelişme rneği olduğu da belirtildi. Katılımcılar daha iyi mevsimsel yağmur tahmini yapabilme ve politikacılar tarafından anlaşılabilecek zaman dilimlerine ayrılmış veri sağlama amalarına ynelik iklim veri ve modelleme rnlerinin iyileştirilmesi konularına da eğildiler. Katılımcılar iklim değişikliğinin neden olabileceği olağanst durumlara hazır olmak gerektiğini, hafifletme gayretlerinde disiplinler arası işbirliğinin nemi; rezervuar ve yiyecek retimi ynetimini iyileştirecek bir ulusal iklim hizmetleri ağı oluşturmanın sağlayacağı yararlar konularını da grştler. POLİTİK SRE 5. Dnya Su Forumu politik sreci drt dzey politikacıdan oluştu: lke liderleri, bakanlar, parlamenterler ve yerel idareler. Bu gruplar Pazartesi’den Pazar’a kadar sonuları oluşturmak zere toplandılar. lke liderleri dnyadaki devletlere hitaben yksek dzeyde bir eylem ağrısında bulundular; bakanlar bir Bakanlar Deklarasyonu kabul ettiler; parlamenterler su ile ilgili anlaşmazlığa neden olan birok konudaki tartışmaları zetlediler; yerel idareler İstanbul Su Konsenssn kabul ettiler. YEREL YNETİCİLER YEREL YNETİCİLERİN KONUŞMALARI: 91 yerel ynetici ve 200 belediye başkanı arşamba ve Perşembe ğleden sonra, İstanbul Su Konsensusu (İSK’yı) grşmek zere buluştular. Perşembe gnk aık oturum şu konulara odaklandı: yerel ynetimlerin sorumlulukları; su ve sanitasyon iin finans kaynaklarını harekete geirme ihtiyacı; iklim değişiminin etkileri; felaket ncesi planlama ve felaket sırasında ynetim. Katılımcılar milletvekili ve bakanlara gnderdikleri anahtar mesajların altını izdiler. Bu mesajlar şunları ieriyordu: yerel ynetimlerin etkin dzenleyici sistemler ve parasal destek vasıtasıyla glendirilmesi; yerel otoritelerin kendi vatandaşlarının ihtiyalarını en iyi anladıkları, ve parasal kaynakların mevcut olması koşuluyla, suyun insan hakkı olarak sağlanması iin daha iyi bir konumda bulunduklarıdır. Kadir Topbaş, İstanbul Belediye Başkanı, USK’yi takdim etti. Bu konsey su ile alakalı kırsal ve kentsel sorunları ele almaktadır. Dominique Lefebvre, Cergy-Pontoise Belediye Başkanı, Fransa, “Galip veya Destekleyen Şehirler’in” rolne dikkat ekerek, uygulama zerine bir aık oturuma nderlik etti. “Galip veya Destekleyen Şehirler” temasının amacı işbirliğini teşvik etmek, nemli meseleleri ne almak, ve uygulama deneyimlerinden elde edilen bilgi ve ğrenimin paylaşılmasıdır. Dominique Lefebvre 45 yerel ynetimin Galip ve Destekleyen Şehirler olmayı kabul ettiğini iletti. Bazı yerel ynetimler İSK’yı tamamen onaylarlarken, diğerleri “su havzaları arası aktarmaları” na gnderme yapan kısımlar ıkartılmadığı takdirde imzalayamayacaklarını belirttiler. Bir diğerleri bu ifadenin ıkartılmasına karşı ıktı. Su havzaları arası aktarmalarının sınır ii havzalar arası aktarmalar şeklinde sınırlandırılması tavsiye edildi; fakat bir ok ynetim bu neriye, bu gibi sınır tesi aktarımların gelişmekte olan lkeler iin potansiyel nemi olmasından dolayı karşı ıktı. İSTANBUL SU KONSENSUSU: İSK’daki nemli olaylar şu prensiplerin tanınmasını iine alır:

İyi kalite su sağlama ve sanitasyonun temel bir insanlık hakkı olduğu;
Suyun kamu tarafından kontrol edilmesi gereken bir kamu malı olduğu;
Kresel değişime uyum sağlamak iin ve su kaynaklarının eşit ve en uygun srdrlebilir ynetiminin gerekleşmesi iin yerel, blgesel ve ulusal dzeylerde tutarlı bir yaklaşıma ihtiya olduğu;
Değer geri kazanımının, toplumun en zayıfına hizmet sağlayacak, eşitliki bir şekilde sağlanması;
Su gvenliğinin eşitliki ve makul blşm prensibine dayanması;
Kapasite oluşturulması, yaratıcı finans mekanizmalarının ve dzenleyici sistemlerin su ve sanitasyona erişimi kolaylaştırması; ve
Yerel ve blgesel yetkili mercilerin, ynetimin yksek dzeyindeki politika srelerine katılmaları.

Yerel ynetimler bu amalara cevap verebilmek iin şunları stlenmelidir:

Su kaynakları ve su yaşam eşitliliği zerindeki ykn değerlendirilmesi;
Yerel ve blgesel polielerin dkmlerinin yapılması ve orta ve uzak dnemdeki su kaynaklarını tehdit eden sorunlara ynelik uyum sağlama planı yapılması;
Yerel nceliklerin ve eylem planlarının belirlenmesi iin menfaat sahipleriyle konuşmalar başlatılması;
İSK amalarına ynelik ama ve llebilir hedefler belirlenmesi; ve
Hizmetlerin iyileştirilmesi ve yerel dayanıklılığın arttırılması amacıyla eylem planlarının uygulanması.

İSK’nın taslağının ekinde, “nlemlerin” nc noktasında geen “havzalar arası aktarmaya” yapılan referans bu taslağın son srmnden ıkartıldı ve yerine “havzalar arası aktarımı” destekleyen yerel ynetimlerin listesi dip not olarak konuldu. MEKSİKA SU DL: arşamba gn yerel yneticiler Compromiso Meksika Su dl sunumuna katıldılar. Meksika Su dl, su kaynakları ynetimine olumlu etkisi olan, ve su sağlama, kanalizasyon sistemi ve sanitasyon hizmetleri ile ilgili llebilir sonular gsterebilen kamu polielerine verilir. dller şu blgelere verildi: Guangzhou Blgesi, in; Leon, Guanajuato, Meksika; ve Lima, Peru. PARLEMENTERLER Sayın Kksal Toptan, Konuşmacı, TBMM başkanı, dnyanın drt bir yanından su sorunlarını grşmek zere gelen 263 milletvekilini ağırladı. Bahsi geen su sorunları; kresel değişim, sınır tesi sular, yerinden ynetim, ve su ve sanitasyon hakkı konuları etrafında derlendi. Grşmeler sırasında, pek ok lke sınır tesi “ıkar paylaşımına” ve işbirliğine olan ihtiyaca dikkat ekti. Bazı milletvekilleri, 1997 BM Su Yolları Szleşmesi’ni geerliliğe srmeyi tavsiye etti; diğerleri “sınır tesi” ve “uluslararası” su yolları zerinde ayrı bir sistem anlaşması ağrısında bulundu. Yerinden ynetim cesaretlendirildi ve milletvekilleri ynetmeliklerin yerel seviyede etkili su ynetimi oluşturulmasındaki nemli roln kaydettiler. Irak’tan bir milletvekili Dicle ve Fırat nehirleri konusunda blgesel işbirliğini sağlamak zere l anlaşma ağrısında bulundu. Bazı milletvekilleri, su sorunları konusunda milletvekilleri arasında işbirliğinin devamını kolaylaştırmak iin Dnya Su Meclisi’nin oluşturulmasını destekledi. Su hakkı grşmeler sırasında zerinde durulan bir konuydu. Grşmelerde bulunan birok milletvekili, etkili ynetime, kamu kaynaklarını grntlemeye, hakların uygulanması iin mahkemelere erişime, hakların uygulanmasını amalayan uyuma ve hissedarlığa olan ihtiyacı vurguladı. Diğerleri suyun bir insan hakkı olarak anayasallaştırılmasının zorluklarına işaret etti. Oturum ABD Senatr Richard Durban tarafından bir video ile kapandı. Bu video ABD senatosundaki, HYRKY’nin gelişmekte olan lkelerdeki 100 milyon insana temiz su sağlama abalarına katkıda bulunabilecek bir yasama ile ilgiliydi. PARLAMENTERLERİN VARDIĞI SONULAR: Milletvekilleri aşağıda sıralananlara olan ihtiyacı vurguladılar:

Suyun insan hakkı olarak tanımlanması, kodlanması, ve uygulanması;
Anlaşmazlık esnasında su altyapılarının hedef alınmaması;
Dnya Su Meclisi oluşturulması;
Ulusal su btelerinin %1’ini gelişmekte olan lkelerin BKH hedeflerine ulaşmalarına yardım iin ayrılması;
Yerel yneticileri glendirmek iin su sektrn yerinden ynetime geirme;
Kopenhag’daki 2009 BM iklim değişikliği mzakerelerinde su sorunlarıyla iklim değişikliği arasında bağlantı kurulması;
Srdrlebilir gelişme erevesinde evrenin korunması ve kirliliğin azaltılması; ve
Kadın ve sivil toplumların rolnn arttırılması.

YEREL YNETİCİLER VE PARLAMENTERLER ARASINDAKİ KONUŞMALAR Ayrı toplantılar sonrasında, milletvekilleri ve yerel otorite temsilcileri, Perşembe gn yerinden ynetim, ve su ve sanitasyon hakkı konusunda grşmek iin biraraya geldiler. Mustafa ztrk, TBMM, hkmetin değişik seviyeleri arasındaki işbirliğine olan ciddi ihtiyacı not ederek oturumu atı. Toplantı başkanı Mohamed Sad El Alami, Parlementoyla ilişkilerden sorumlu bakan, Fas’tan, su kaynaklarının, uygun yasa ve politikalarla, srdrlebilir kullanımını sağlamanın gerekli olduğunu belirtti. Konuşmacılar ulusal- ve yerel-dzey ynetimlerin rollerini ve yerinden ynetim işlemini tartıştılar. Tartışmalar, suyun insan hakkı olmasına; gelişmekte olan lkelerin su btelerinin bir kısmının BKH hedeflerine ulaşmayı desteklemek zere ayrılmasına; anlaşmazlıklar sırasında su altyapılarına verilen zararların tazmin edilmesine değindi. Zekai Şen, İstanbul Teknik niversitesi’nden, ıktıların belirli eylemlere dnştrlmesine duyulan ihtiyacı not ederek oturumu sonulandırdı. TARAFLI ST DZEY GRŞMELER Trkiye’nin gemiş Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, bakanlar, parlamenterler, ve yerel idareciler arasındaki taraflı st dzey grşmeleri başlattı. Sayın Yakış yerel idarecileri 19 Mart İstanbul Su Konsesusunu (İSK) kabul ettikleri iin ve 50 yerel idarenin bu belgeyi imzalamak zere sz verdikleri iin tebrik etti. Oturum esnasında Birleşik Arap Emirlikleri’nden, evre ve Su Bakanı Rashad Ahmed, geleneksel su kaynaklarının dışındaki kaynakların nemine değindi ve suyun adilane paylaşımının barış iin bir nkoşul olduğunu vurguladı. Arjantin Gney Ortak Pazar Parlamentosu’ndan (GOPP) Oscar Castillo, kresel su krizinin zmlenebilmesi iin su ile ilgili problemlerin kkne inmek gerektiğini belirtti. Meksiko Milletvekili Meclisi’nden Azınlık Milletvekili, Ruth Zavaleta Salgado suyun bir insan hakkı olduğu konusunda fazla bir gelişme kaydedilmediği iin zgn olduğunu bildirdi. Başka milletvekilleri şu konulara değindiler: yerel ynetimlerin kapasitelerinin artırılması; sınırları aşan işbirliğinin artırılması; su kaynaklarının korunması; ve ekosistemin korunması. Belediye başkanları suyun bir insani hak olduğunu dolayısı ile yerel ynetimlere bu konu ile ilgili finansal ve teknik yardımın sağlanması gerektiğini ğt verdiler. Konuşulan konular arasında: uyuşmazlık durumunda su alt yapısının zarar grmemesi, insanların su hakkı iin su kaynaklarını korumaları, yolsuzluk ve finans eksikliğinden doğabilecek sorunlar. BAKANLAR KONFERANSI Bakanlık Bildirgesini tamamlamak zere yaklaşık 100 bakan Cuma gnnden Pazar gnne kadar toplandı. Bakanlar Konferansının sonuncu oturum sınırları aşan suyolları ile ilgili Bakanlar Bildirisinin 16. Maddesindeki “var olan anlaşmalara uygunluk” referansının ıkartılması talebinde bulunarak Etiyopya tarafından aıldı. BAKANLAR OTURUMU YUVARLAK MASA OTURUMLARININ ZETLERİ: Pazar gn sekiz oturum başkanı Cumartesi gn yapılan oturumlarının ana sonularını zetlediler. “Tatlı su kıyı blgeleri”nin tartışıldığı oturumda bu konuda uluslararası hukuki ereve dzenlemelerinin olduğu ama uygulamanın zayıf idare nedeni ile yavaş kaldığını belirttiler. Entegre okyanus ve kıyı ynetimi ve ESKYyi birleştirmek iin blgeler altı inisiyatiflerin ve uluslararası stratejilerin nemine değindiler. “Su ile ilgili afetlerin etkilerinin azaltılması” konusunda bakanlar aık oturumu su ile ilgili afetler ve riskin azaltılması, ulusal sel ve kuraklık ynetimi planları, bilgi paylaşımı, verilerin toplanması ve veri belirleyici unsurların uyumlu duruma getirilmesi, nleyici tedbirlerin uygulanması iin gl politikalara ihtiya olduğunu belirlediler. “Su ve iklim değişimi gndemlerini birbirine bağlamak” ile ilgili yuvarlak masa oturumunda devlet temsilcileri uyumun artan nemine, değişik blgelerin ihtiyalarına, ve zararın azaltılması ve uyum ile ilgili sinerjileri anlattılar. İklim değişimine uyum sağlamak iin yatırımın varlığını temin etmek iin finansman mekanizmalarını geliştirmek, kamu bilincini kullanarak faliyete geirmek, bilim ve teknoloji gelişimi konusuna yatırımda bulunmak konularının ok nemli olduğu iletildi. Suyun planlama ve eylem iin bir ereve oluşturması gerektiği ve suyun Eyll 2009 yılında nc Dnya İklim Değişimi Konferansında ve 2009 Aralık ayında Kopenhag’da yapılacak olan iklim değişimi grşmelerinde de kullanılması gerektiğini anlattılar. “Enerji iin su ve su iin enerji” adlı yuvarlak masa oturumunda taraflar arasında su ve enerji sektrleri arasında uyumlu alışmak ve entegrasyon sağlamak, suyun birden ok kullanım imkanı, su kaynakları havza seviyesinde ESKY ilkelerini kullanarak ynetmek, ve evresel etki değerlendirmeleri kullanarak su projelerini srdrlebilir kalkınmaya uygun yapmak konuları tartışıldı. Oturumda Dnya Su Forumu ve Dnya Enerji Forumu arasındaki bağların glendirilmesi ve su ile enerji konularını ele alan diğer uluslararası srelerle de daha yakın iletişim teşvik edildi. “Su altyapısı ve enerji hizmetleri finansmanı” konusundaki bakanlar yuvarlak masa oturumu ulusal finansal plan ve stratejiler geliştirmenin ve uygulamanın nemi, tekliflerin finanse edilebilirliliklerinin geliştirilmesi, kamu-zel ortaklıklarını geliştirmek, finansal planlama iin lke kapasitesini geliştirmek gibi konular zerinde durdu. Ayrıca finansal krizin faaliyete gememek iin bir zr olmak yerine verimi artırmak iin bir inisiyatif olması gerektiği vurgulandı. “Afrika’da su gelişimi” ile ilgili bakanlar yuvarlak masa oturumunda bakanlar gelişimi uygulamak ve denetlemek iin uygun mekanizmaların nemine, geleneksel cinsiyet yaklaşımlarına, blgesel entegrasyona, mevcut araları kullanarak su ve sanitasyon teminin iyileştirilmesine, ve BKHyi gerekleştirmek zere finansmanı artırmanın nemine değindiler. Ayrıca Afrika Su Kalkınma Gndemini yrrlğe geirmek iin verdikleri sz de vurguladılar. “Yiyecek iin su ve yoksulluğu yok etmek” konusunda bakanlar tarım iin suyun sektrler arası boyutuna eğildiler ve tarımın diğer herhangi bir sektrden daha ok su kullandığını anlattılar. Tarım iin suyu bir ncelik yapmanın nemine, teknolojiye yatırım yapmanın nemine, altyapıyı iyileştirmenin nemine, gney-gney işbirliği dahil olmak zere işbirliğini artırmanın nemine, tarımsal paydaşların karar alma srecine katılımlarını sağlamanın nemine değindiler. Ayrıca iklim değişimi konusunun ve yatırımları artırmak ve mobilize etmek iin uygun finansman temini konularının kritik olduğunu belirttiler. “Uluslararası sanitasyon yılının (USY) tesinde ve su ve sanitasyon hakkının uygulanması” konusundaki yuvarlak masa oturumlarında temsilciler USY’nin kamu bilincini artırmakta yararlı olduğunu ancak dar gelirlileri kollayan politikaların daha yeniliki olmaları ihtiyacını, verimli ulusal politikaların ve finansman rejimlerinin retilmesinin nemini ve BKH’ye ulaşmak iin kaynakların mobilize edilmesi gereğini anlattılar. Su hakkı da oturumda tartışıldı. Bakanlar Drdnc Dnya Forumu’ndan bu yana su ve sanitasyona erişim hakkının ok dikkat ektiğini ve bu hakların BKH’lere ulaşmak aısından kritik olduklarını sylediler. Bakanlar bazı lkelerin su hakkını anayasal bir hak olarak ulusal hukuki dzenlemelerle koruduklarını da szlerine eklediler. Bazı bakanlar İstanbul Bakanlar Deklarasyonu’nun suyun ve sanitasyonun bir insan hakkı olduğu konusunu yeterince tanımadığını savundular. Başka bazı bakanlar ise İnsan hakları Konseyi Bağımsız uzmanının raporunun sonucu alınmadan gvenilir ime suyu ve sanitasyona erişimin bir insan hakkı olarak tanınmasının aık olarak ifade edilmesinin ykmllğnn erken olacağını dile getirdiler. ANA PAYDAŞLARIN YUVARLAK MASA OTURUMLARINA CEVAPLARI: Su ve sanitasyona erişimin korunması konusunda Cinsiyet ve Su Ortaklığı grubundan bir temsilci Bakanlar Deklarasyonu’nun zaman iinde geri gittiğini savundu. Temsilci, halkını korumanın ve zellikle de en savunmasız halkı korumanın devletin rol olduğunu iletti. Temsilci her insana belli bir miktarda bedava su temin etmenin gerekli olduğunu ve her ocuğun ve zellikle de kız ocuklarının zel ihtiyaları da gz nne alınarak gvenli sanitasyona hakları olduğunu szlerine ekledi. Su iin Ticari Faaliyet’ten bir temsilci suyun ticaret iin kritik derecede nemli olduğunu, ticaretin de ekonomi ve iş imkanları iin aynı nemi taşıdığını bildirdi. Temsilci su, enerji ve yiyeceğin birbiri ile ayrılmaz bir bağ olduğunu ve diğer teknolojilerin kıyı blgelerinde su ile ilgili sorunları zmek iin msait olduklarını anlattı. Temsilci finansman konusunda Drdnc Dnya Forumu’ndan bu yana gelişme kaydedildiğini de szlerine ekledi. Kamu Kuruluşları ve ticari sendika temsilcileri BM faaliyetleri kapsamında da Dnya Su Forumu benzeri forumların dzenlenmesi ihtiyacı zerinde durdular. Byle forumların su ve sanitasyon hakkı zerinde bağlayıcı sonular doğuracaklarını ilettiler. Kamu kuruluşları ve ticari sendika temsilcileri su işilerinin de rollerini gz nne alarak devletleri srdrlebilir suya erişim ve sanitasyon hakkı iin gerekli araları kullanmaya davet ettiler. BAKANLAR DEKLARASYONU RESMİ ADAPTASYONU: Hindistan Forum’un Birleşmiş Milletler 2009 iklim değişikliği mzakerelerine gl bir mesaj yollaması gerektiğini belirtti. Aynı zamanda btn ulusların iklim değişikliklerinde olayı ortak etkilenmelerine karşı iklim değişiklikleri hakkında ayrı birer grevleri olduğunu ve iklim değişikliklerine karşı daha gl bir alışma yapılması gerektiğini de belirttiler. 5. Dnya Su Forumu’ndan ıkan en nemli neticelerin Bakanlar Deklarasyonu ve İstanbul Su Konsenss’ olduğunu belirten Trkiye evre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu Bakanlar Bildirisinin resmi olarak benimsenmesi ağrısında bulundu. Sayın Eroğlu taslağın 4 Mart 2009’ da tamamlandığını ve bu taslağın uzun bir hazırlık srecinin son belgesi olduğunu ve bazı temsilciler tarafından talep edildiği zere tekrar grşmeye aılmayacağını bildirdi.

Bakanlar Deklarasyonu taraflar arasında şu taahhtleri bulunduruyor:
BKH hedeflerine ulaşım iin daha yoğun destek
Nehir havzalarında ESKY uygulanması
Su-talebi ynetiminin geliştirilmesi
Ekosistemlerin korunması, esnekliği artırma ve evre akışını korumak
Su nedeni ile olan doğal afetlerin engellenmesi ve cevaplandırılması
Birleşmiş Milletler sistemi kapsamında suyun temel bir ihtiya olduğunu ve insan hakları stnde konu ile ilgili gerekli alışmanın yapılmasını sağlamak
Gelişim planlamalarında su ve sanitasyona gerekli nceliğin verilmesi
Sınır aşan su kaynaklarının korunmasında ve srdrlebilir kullanımda gerekli nceliğin verilmesi
Sınır aşan su kaynaklarının korunmasında ve srdrlebilir kullanımda gerekli olan iş birliğini sağlamak
Uyuşmazlık durumlarında su kaynaklarının uluslararası yasalar tarafından korunmasına gerekli saygının gsterilmesi

Forum sırasında en ok konuşulan 15. madde suyun temel bir insan hakkı olması idi. Bazı lke katılımcıları suyun ve sanitasyonun temel insan hakkı olduğunu ve suyun kltrel değerinin de gz nne alınması gerektiğini aynı zamanda yerel halkın su ynetimine dahil edilmesi gerektiği ağrısında bulundular. KAPANIŞ BİLDİRİSİ: Dnya Su Konseyi Başkanı Ger Bergkamp su gndeminin hkmetler tarafından n safhalara getirilmesini diledi. Sayın Bergkamp Dnya Su Konseyi’nin kapasite kalkınması taahhtlerini yerine getirmek iin gerekli yardımları da yapacaklarını szlerine ekledi. Trkiye evre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu bu Forum’un 120 farklı lkeyi bir araya getirttiği gibi su sorunları, ve srdrlebilir kalkınma iin su ynergeleri yaratmaya da yardımcı olduklarını belirtti. Sayın Eroğlu bu Forum da alınan karar ve uygulamaların “Barış, kardeşlik ve işbirliği” iin bir platform olduğunu belirterek szlerine son verdi. YKSEK DZEY OTURUMLARI Devlet başkanları Pazartesi gn bir araya gelip yksek dzeyli bir anlaşma imzaladılar. Anlaşma ulusal hkmetler, uluslararası rgtler ve diğer paydaşlarla ortak bir vizyon ve su kaynaklarının srdrebilir kalkınması ve ynetimi erevesinde herkese temiz su ve sağlık hizmetlerini sağlama başvurusunda bulunmaktadır. Anlaşma su kaynaklarının gerekli kapasite ve dzgn bir şekilde dizayn edilmiş altyapı olmadan yrtlemeyeceğini ve bu konulara yatırımların ncelik alması gerektiğini belirtmektedir. FORUMUN KAPANIŞI 5. Dnya Forumu 22 Mart Pazar gn ğleden sonra kapandı, bugn aynı zamanda Dnya Su Gn idi. DNYA SU GN – SINIR AŞAN SULAR Katılımcılar Sanjeev Chatterjee ve Ali Habashi tarafından yapılan “Bir Su” isimli dl kazanan, 14 lkede beş yıl sresince ekiminin devam ettiği belgeseli seyrettiler. Belgesel şu elektronik ortamdan indirilebilir: http://1h2o.org/ BMEBİ’nn Genel Mdr adına Uluslararası Hidrolojik Program’dan Andrs Szllsi-Nagy, “sınırları aşan havzaların kresel değişime adaptasyonunu” adlı yksek dzeyli yuvarlak masa oturumlarını anlattı. Sayın Szllsi-Nagy, dnya apında toplam 263 ortak su boşaltma havzası ve 273 yeraltı su havzası olduğunu ve bu havzalara 3 milyar insanın ihtiyacı olduğunu belirtti. Sayın Szllsi-Nagy, suya ihtiyacı olan bu insanların ortak su kaynakları iin byyen mcadeleden kaynaklanan su ile ilgili anlaşmazlıkları nlemek iin işbirliği ve dayanışma ilkelerinin benimsenmesi gerektiğini belirtti. Yuvarlak masa grşmeleri sırasında, Kresel evre Tesisi’nden (KT) Alfred Duda, KT ve ortaklarının roln vurguladı. Bunların arasında: gven artırmak ve işbirliği sağlamak iin mali hkm srecini başlatmak, teknik destek ve nc tarafların katılımlarının kolaylaştırılması bulunuyordu. Sayın Duba, sınır aşan anlaşmaların giderek iklim değişikliğini ele aldıklarını belirterek, havza kuruluşlarına KT desteğinin BM İklim değişikliği ereve Szleşmesi altında byk proje uygulamaları sağlayacağının altını izdi. İsvire evre Federal Ofisi’nden Sibylle Vermont Kongre’nin sınır tesi kaynakları ynetmekte kullanılması iin birok teknik ynerge ve aralar geliştirdiğini kaydetti. Kongre’nin lkelerin ikili ve oklu pazarlıklara girmelerini ve birleşik organlar kurmalarını zorunlu kılmasından dolayı işbirliğini teşvik ettiğini belirtti. Stockholm Uluslararası Su Enstits szcs Anders Berntell, grşmelerdeki bir takım kavramsal “uyumsuzlukların” altını izdi. “Sınır tesi” ve “Uluslararası” sular arasındaki ve devlet egemenliği ve kaynakların birlikte ynetilmesi arasındaki uyumsuzluklar bunlar arasındaydı. KAPANIŞ TRENİ GENLİK FORUMU DEKLARASYONU: Gen delegeler Dnya Su Forum’undaki katılımlarının savunmasızlıklarından değil kapasitelerinden dolayı olduğunu ilettiler. Ayrıca gen delegeler bu Forumda paydaş olmak yerine ortak olmak istediklerini bildirdiler. Bakanlık Deklarasyonu’ndaki su temel bir insan hakkı olduğunu daha aık olması gerektiğini sylediler. Daha sona 25 ayrı lkeden katılan gen katılımcılar tarafından yazılmış olan Genlik Deklarasyonu’nu okudular. 5. Dnya Su Forumu temalarına gre dzenlenmiş Deklarasyon şu şekilde aıklandı:

Kopenhag’da olacak 2009 Birleşmiş Milletler iklim değişikliği mzakereleri’ne 5. Dnya Su Forumu’ndaki nerilerin gtrlmesi
Ulusal yasalarda temiz, uğraşılır, emin ve kolayca ulaşılabilinir suyun temel bir insan hakkı olduğunun konulması
Katılım olmadan iyi idare olamayacağı
Hkmetlerin kayıtsız şartsız deyebilme kapasitesi olan veya olmayanlara ime suyu sağlaması gerektiği ve
Eğitimleri konusunda karar verilme aşamasında genlerinde katılımının cinsiyette duyarlı ve gncel sosyal mcadelelere uygun katılımlarının sağlanması

KYOTO DNYA SU BYK DL: Japonya Kresel evre Politikaları Yneticisi Hitoshi Ohshima Kyoto Dnya Byk Su dl’n grassroots faaliyetlerini srdren bir sivil toplum rgtne verdi. dl Jri Başkanı William Cosgrove finale kalan son 10 yarışmacının da kadınlar ve genliği ok eşitli projelerine katmış olduklarını belirtti. Sayın Cosgrove finalistlerin yapmış olduğu bu nclğe iyimserlik ile yaklaştı ve Foruma katılan politikacıların da bu konulara destek vermelerini istedi. Sayın Cosgrove dl Hindistan’dan Su Sınırı izgisi Organizasyon Trst’a (Watershed Organizatıon Trust) verdi. Marcella D’Souza dl kabul etti ve suyun birleştirici bir g olması gerektiğini szlerine ekledi. KAPANIŞ KONUŞMALARI: Beşinci Dnya Su Forumu’ndan Oktay Tabasaran, Forum’da elde edilen bilgilerin ve ulaşılan sonuların İstanbul’un dnyaya verdiği hediye olacağını bildirdi. Sayın Tabasaran Foruma kadınların da adilane bir şekilde katıldıklarını anlattı. Sayın Tabasaran DSİ, DSK, İstanbul Su rgt, İstanbul Belediyesine Forum’u destekledikleri iin teşekkrlerini iletti. Ayrıca Sayın Tabasaran Su rgt, Dnya Su Konseyi ve Forumun dzenlenmesine katkıda bulunan binlerce kişiyi de yardımlarından dolayı tebrik etti. Kapanış yorumlarında, Dnya Su Konseyi Başkan Yardımcısı Ben Braga, su ile ilgili sorunların yeni dşnme şekilleri ve somut eylemlerle zlmeyi hak ettiğini anlattı. Sayın Braga, Beşinci Dnya Su Forumunun aık ve demokratik katılımı ve bilgi paylaşımını destekleyici yeni bir sre başlattığını bildirdi. BM evre Programı gemiş Genel Mdr Klaus Toepfer, Beşinci Dnya Su Forumunun hazırlanmasının yıllık bir sreci kapsadığını syledi. Sayın Toepfer BM evre Programının “Yeni Yeşil Eylem Planı”nı anlatırken bunun ekonomik krizi srdrlebilir olarak aıklayan bir yntem olduğunu da szlerine ekledi. Sayın Toepfer katılımcıları kadınları su ynetimindeki roln tanıdıklarından tr vd. lleşme sreci konusunda ise hem su hem de lleşme ile ilgili sorunların 2012 iklim değişimi sonrası erevesinde ortak olarak incelenmeleri gerektiğinin nemini de vurguladı. Dnya Sağlık rgt eski Genel Mdr Tomris Trmen temiz su ve pis su arıtım sistemlerinin bilim adamlarının en nemli buluşu olduğunu belirtti. Sayın Trmen dnyanın hassas nfusunun daha iyi srdrlebilirliği olan geleceği iin BKH hedeflerinin uygulanmasının neminden bahsetti. Trkiye Orman Bakanlığı Msteşarı Hasan Sarıkaya syle konuştu: “Su biz olmadan var olabilir ancak insanlar su olmadan var olamaz”. Sayın Sarıkaya Forum’da bahsedilen en byk sorunun suyu en iyi idare etmenin sorusu olduğunu belirtti ve katılımcıları demokratik ve şeffaf katılımlarından dolayı tebrik etti. Sayın Sarıkaya Forum’un suyu ve su ile ilgili iyi ynetim politikalarını politik gndemin n safhalarına ekmek hedefine ulaştığını bildirdi. Sayın Sarıkaya ilgili paydaşların İstanbul Forum’u sonrasındaki faaliyetlerini değerlendirmek zere Dnya Su Konseyinin gstergeler hazırlamasını teklif etti. Sayın Sarıkaya ğleden sonra 1:45 itibarı ile Forum’un kapandığını ilan etti. YAKINDA OLACAK TOPLANTILAR 2. AVRUPA SU KONFERANSI: Konferans 2-3 Nisan 2009 tarihleri arasında Brksel, Belika’da yapılacak. AB’nin her yanından katılacak menfaat sahipleri, su ynetim sorunlarını grşecekler ve Nehir Yatağı Ynetim Planlarının geliştirilmesinde etkin katılımda bulunacaklar. Daha fazla bilgi iin: Euro Keys Sprl, tel: +32-02-777-9979; fax: +32-02-770-3601; e-posta: ewc2009@eurokeys.com; Internet: http://www.ewc2009.eu/ 3. YANGTZE FORUMU: Bu toplantı 20-21 Nisan 2009 tarihlerinde Yangtze in’de yapılacak. “İklim değişimi ve şehir su gvenliği” konulu bir alt-forum ierecek. Bu alt-forumun odak konuları şunlardır: uluslararası iletişim ve grşmeleri teşvik etme; iklim değişimi ve iklim değişiminin hidrolojiye ve şehir su gvenliğine olan etkisi ile ilgili konularda tecrbe, teknoloji ve bilgi paylaşımı; ve modern şehirlerde su ynetimini gz nne alan srdrlebilir şehir kalkınmasını teşvik etme. Daha fazla bilgi iin: Wu Quanfeng, Yangtze Forum Sekreteri; e-posta: secretariat@yangtzeforum.org; Internet: http://www.yangtzeforum.com/ SU KAYBI 2009: Bu konferans 25-29 Nisan 2009 tarihlerinde Cape Town, Gney Afrika’da olacaktır. Konferans, bir seri USD (Uluslararası Su Derneği) su kaybı azaltılmasına zel konferanslarından beşincisidir. Konferansın amacı su kaybı değerlendirmesi, ynetimi, sızıntı azaltılması ve kontrol, ve mşteri sayalarının iyileştirilmesi konularında uluslararası en iyi uygulamaları grşmektir. Daha fazla bilgi iin: Su Kaybı alışma Kolu Başkanı Bambos Charalambous; e-mail: bambos@wbl.com.cy; Internet: http://www.waterloss2009.com/ GELİŞMEKTE OLAN LKELERİNİN SU KAYNAKLARI VE SAHİL YNETİMİ KONULU ULUSLARARASI SEMİNER: Bu konferans 4-6 Mayıs 2009 tarihlerinde Manado, Endonezya’da yapılacaktır. Konferans iklim değişikliği etkilerine bağlantılı olan su kaynakları ve sahil geliştirme ve ynetimi konularında deneyimleri paylaşacaktır. Daha fazla bilgi iin: Mdriyet Personeli Başkanı, tel: +62-21-722-4531; fax: +62-21-7279-2263; e-posta: info@hathi-manado.org; Internet: http://www.hathi-manado.org/ 17. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SRDRLEBİLİR GELİŞİM KOMİTESİ OTURUMU (SGK-17): SGK-17, 4-15 Mayıs 2009 tarihleri arasında, New York’da (ABD) gerekleşecektir. SGK-17 şu sıralanan konulara odaklanmış bir polie oturumudur: tarım, kysel gelişim, arazi, kuraklık, lleşme ve Afrika. Daha fazla bilgi iin: DESA Mdrlğ; tel: +1-212-963-8102; fax: +1-212-963-4260; e-mail: dsd@un.org; Internet: http://www.un.org/esa/sustdev/csd 34. ULUSLARARASI SMGM KONFERANSI – SU, SANİTASYON, VE TEMİZLİK: SRDRLEBİLİR GELİŞME VE OK-KESİMLİ YAKLAŞIMLAR: Bu konferans 18-22 Mayıs 2009 tarihlerinde Addis Ababa, Etiyopya’da yer alacaktır. Su Mhendisliği ve Geliştirme Merkezi (SMGM) uluslararası konferansı, gelişmekte olan lkelerde su ve sanitasyon yenilemesiyle ilgili pratisyenler, karar mercileri, akademiler ve araştırmacılara yneliktir. Daha fazla bilgi iin: Martine Morton; e-mail: m.c.morton@lboro.ac.uk; Internet: http://www.wedcconference.co.uk/ BMCP SINIR TESİ TATLI SU YNETİMİNİ GLENDİRME KONFERANSI – EVRESEL SRDRLEBİLİRLİK SORUNU: Bu konferans 20-22 Mayıs 2009 tarihlerinde Bangok Tayland’da yapılacaktır. Konferansın ana hedefi sınır tesi tatlı su ynetimindeki sorun ve fırsatları belirlemek ve iyileştirmek iin gerekli ncelikli faaliyetleri belirlemektir. Daha fazla bilgi iin: Bakary Kante, evresel Yasa ve Szleşmeler Blm, tel: +254-20-762-4011, fax: +254-20-762-4300; e-posta: bakery.kante@unep.org; Internet: http://www.unep.org/environmentalgovernance/Events/StrengtheningTransboundaryFreshwaterGovernance/tabid/475/language/en-US/Default.aspx 2009 DNYA SU HAFTASI: Bu toplantı 16-22 Ağustos 2009 tarihlerinde Stokolm İsve’de gerekleşecek ve Stokolm Uluslararası Su Enstits (SUSE) ev sahipliği yapacaktır. Bu yıllık olayın 2009 oturumu “Kresel Değişime Karşılık Verme: Kamu Yararı iin Suya Erişim” teması etrafında dzenlenecektir. Daha fazla bilgi iin: tel: +46-(0)8-522-139-60; fax: +46-(0)8-522-139-61; Internet: http://www.worldwaterweek.org/ DNYA ŞEHRİ SU TOPLANTISI 2009: 18-21 Ağustos 2009 tarihlerinde Incheon Kore’de geekleşecektir. Bu toplantı, su kirliliği, iklim değişimi ve kentsel gelişimin sonucu olan su ile ilgili sorunlara muhtemel zmler bulmak iin zemin oluşturacaktır. Daha fazla bilgi iin: DŞST Mdrlğ, tel: +82-32-850-5680; fax: +82-32-850-5689; e-posta: info@wcwf2009.org; Internet: http://www.wcwf2009.org/ 8. UHHK BİLİMSEL KURULU VE 37. UHK KONGRESİ: Bu birleşik konferans 7-12 Eyll 2009 tarihlerinde Hiderabad Hindistan’da yer alacaktır. Uluslararası Hidroloji Hizmetleri Kurumu (UHHK) Bilimsel Kurulu “Su: Yaşam Kaynakları Gerginlik Altında – Bilim Nasıl Yardım Edebilir” temasını ele alırken Uluslararası Hidrologlar Komitesi (UHK) “Kayasal Zeminlerde Yeraltı Su Kaynaklarının Srdrlebilir Gelişimi veYnetimi” konusunu inceleyecekler. UHHK Bilimsel Kurulu ile ilgili bilgi iin: P. Rajendra Prasad, UHHK yardımcı başkanı ve 8. UHKK bilimsel kongresi toplantı dzenleyicisi, tel: +91-891-257-5500; e-posta: ahivisakha@hotmail.com or rpatury@yahoo.com; Internet: http://www.appliedhydrology.org/iahs; ve UHK kongresi ile ilgili daha fazla bilgi iin: Shammy Puri, tel: +91-40-2343-4626; fax: +91-40-2343-4651; e-posta: ShammyPuri@aol.com; Internet: http://www.appliedhydrology.org/iahs SU, KLTREL EŞİTLİLİK VE KRESEL EVRESEL DEĞİŞİM: YENİ ORTAYA IKAN AKIMLAR, SRDRLEBİLİR GELECEKLER?: Bu konferans 1-3 Ekim 2009 tarihlerinde Kyoto Japonya’da yer alacaktır. UNESCO Uluslararası Hidroloji Programı İnsanlık ve evre Amalı Araştırma Enstits, Japonya, ve Birleşmiş Milletler niversitesi tarafından ortak dzenlenmektedir. Daha fazla bilgi iin: Lisa Hiwasaki; e-posta: l.hiwasaki@unesco.org; Internet: http://typo38.unesco.org/en/themes/ihp-water-society/water-and-cultural-diversity.html 15. BMİDS TARAFLARININ KONFERANSI VE 5. KYOTO PROTOKOL TARAFLARININ TOPLANTISI: Birleşmiş Milletler İklim Değişimi ereve Szleşmesi (BMİDS) COP-15 ve Kyoto Protokol COP/MOP-5 7-18 Aralık 2009 tarihlerinde Kopenhag’da (Danimarka) yer almak zere planlandı. Bu toplantılar BMİDS’nin yan kuruluşlarının 31inci toplantısıyla aynı tarihlerde olacak. COP-15 ve COP/MOP-5, Bali’de Aralık 2007’de yapılan BM İklim Değişimi Konferansı’nda anlaşmaya varılan “Yol Haritası” altında, 2012 sonrası iklim değişimiyle mcadele etme amalı bir erevede anlaşmayı sonlandırmaları beklenmektedir. Daha fazla bilgi iin: BMİDS Mdrlğ; tel: +49-228-815-1000; fax: +49-228-815-1999; e-posta: secretariat@unfccc.int; Internet: http://unfccc.int/meetings/unfccc_calendar/items/2655.php?year=2009 6. DÜNYA SU FORUMU: Bir sonraki Dünya Su Forumu 2012 Martında gerçekleşecektir. Daha fazla bilgi için: Dünya Su Konseyi; tel: +33-49-199-4100; fax: +33-49-199-4101; e-posta: wwc@worldwatercouncil.org; Internet: http://www.worldwatercouncil.org FORUM’UN AILIŞI SÖZLÜK AKB ABSU APSF SİİP DSİ EKBY İSK ESKY BKH RKY EİKÖ BMAEK BMÇP BMEBİÖ BMEBİÖ-UHP BMGSSSDK SSH DMÖ DSK 3DSKR Asya Kalkınma Bankası Afrikalı Bakanların Su Konseyi Asya-Pasifik Su Forumu Su ve İklim İşbirliği Programı Devlet Su İşleri Entegre Kıyı Bölgesi Yönetimi İstanbul Su Konsensüsü Entegre Su Kaynakları Yönetimi Binyıl Kalkınma Hedefleri Resmi Kalkınma Yardımı Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Birleşmiş Milletler Çevre Programı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültürel İşbirliği Örgütü Birleşmiş Milleteler Eğitim Bilim ve Kültürel İşbirliği Örgütü Uluslararası Hidroloji Programı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu Su, Sanitasyon ve Hijyen Dünya Meteoroloji Örgütü Dünya Su Konseyi Üçüncü Dünya Su Kalkınma Raporu AKB ABSU APSF SİİP DSİ EKBY İSK ESKY BKH RKY EİKÖ BMAEK BMÇP BMEBİÖ BMEBİÖ-UHP BMGSSSDK SSH DMÖ DSK 3DSKR Asya Kalkınma Bankası Afrikalı Bakanların Su Konseyi Asya-Pasifik Su Forumu Su ve İklim İşbirliği Programı Devlet Su İşleri Entegre Kıyı Bölgesi Yönetimi İstanbul Su Konsensüsü Entegre Su Kaynakları Yönetimi Binyıl Kalkınma Hedefleri Resmi Kalkınma Yardımı Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Birleşmiş Milletler Çevre Programı Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültürel İşbirliği Örgütü Birleşmiş Milleteler Eğitim Bilim ve Kültürel İşbirliği Örgütü Uluslararası Hidroloji Programı Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Su ve Sanitasyon Danışma Kurulu Su, Sanitasyon ve Hijyen Dünya Meteoroloji Örgütü Dünya Su Konseyi Üçüncü Dünya Su Kalkınma Raporu Dünya Su Forumu Bülteni, Dünya Müzakereleri Bildirimi © <enb@iisd.org> yayıncısı olan Uluslararası Sürdürülebilir Gelişme Enstitüsü’nün (USGE) <info@iisd.ca> bir yayınıdır. Bu yayın Robynne Boyd, Claudio Chiarolla, Alexandra Conliffe, Tallash Kantai, Wangu Mwangi, Kate Neville, ve Anna Schulz tarafından yazılmış ve düzenlenmiştir. Fotoğrafcı Leila Mead’dir. Elektronik ortam yayın hazırlayıcısı Diego Noguera’dır. Türkçe versiyonu Marlen Kokaz-Roy, düzeltmeleri C. Jocelyne Kokaz-Muslu tarafından yapılmıştır. Editör Lisa Schipper’dir, Ph.D. <lisa@iisd.org>. USGE Haberleşme Servisi Direktörü Langston James ‘Kimo’ Goree VI’dir <kimo@iisd.org>. Bu toplantının kapsanması ile ilgili fonlar 5. Dünya Su Forumu Sekreterliği tarafından temin edilmiştir. USGE’ye 161 Portage Avenue East, 6th Floor, Winnipeg, Manitoba R3B OY4, Canada; tel:+1-204-958-7700, fax:+1-204-958-7710 bilgilerinden ulaşabilirsiniz. Bültendeki görüşler yazarların görüşleri olup USGE’nin konu ile ilgili görüşlerinden farklı olabilir. Bültenden alıntılar gerekli akademik referanslar verilerek başka yayınlarda kullanılabilir. Bültenin elektronik kopyaları e-posta listelerine (HTML ve PDF formatları ile) gönderilecektir. Aynı Bültene <http://enb.iisd.org/> adresinden de ulaşabilirsiniz. Bültenle ilgili bilgi edinmek ve bültenle ilgili haberleşme hizmetleri için, USGE Direktörü <kimo@iisd.org>, +1-646-536-7556, 300 East 56th St., 11A, New York 10022, United States of America. | USGE HS “Bağlantılar“ ana sayfasına geri dön | USGEnet’i ziyaret et | USGE HS’ye e-posta gönder | © 2009, USGE. Her hakkı saklıdır.

Participants

National governments: Mexico; Turkey; US
Negotiating blocs: African Union; Arab Group; European Union; Group of 77 and China
Non-state coalitions: Youth